African Feminist Post-COVID-19 Economic Recovery Statement

Portuguese, Swahili, French and Spanish below. Statement in Arabic can be found here // Kireno, Kiswahili, Kifaransa na Kihispania hapa chini. Taarifa katika Kiarabu inaweza kupatikana hapa // Portugais, swahili, français et espagnol ci-dessous. La déclaration en arabe est disponible ici // Portugués, swahili, francés y español a continuación. Declaración en árabe se puede encontrar aquí // البرتغالية والسواحيلية والفرنسية والإسبانية أدناه. يمكن الاطلاع على البيان باللغة العربية هنا

 

Dear Dr Ngozi Okonjo-Iweala, Dr. Donald Kaberuka, Mr. Tidjane Thiam, Mr. Trevor Manuel and Mr. Benkhalfa Abderrahmane,

We write this letter to you in your capacities as the Special Envoys that the African Union has mandated to mobilise international support to address the coronavirus pandemic in Africa. We are a constellation of African feminists who are steeped in pan-African visions for a liberated Africa. These visions enable us to dare to believe that there are ample solutions and resources to the many pandemics that our continent faces. We are part of various communities, formations, sectors and disciplines including law, feminist organising, fund mobilisation, economics, land and agrarian rights, health, cultural production, development studies, food sovereignty, tax justice, ecological work inter alia.

We need solutions and COVID-19  has  provided us with an opportunity to reimagine African political  economies.  This moment requires a pan-African response that creates an enabling environment for people and movement led economic work, including but not limited to cooperative and solidarity economics, to be given the support and space to flourish. COVID-19 needs to be a turn-around point from orthodox laissez-faire models and overly financialised states. This crisis is an opportunity to dislodge structural inequality and re-frame the political economy which contributed to this tipping point. We have been actively working on, producing data and building ground up movements since structural adjustment. Most of us – like yourself – lived through Structural Adjustment Programs and the hollowed states that remained. The financial crisis of 2008 was an acute rupture of globalisation and a reminder that unfettered markets cannot be the primary arbiter of wealth and economic distribution. Our states in all their imperfection are the tangible entities where we reside, produce, consume and eventually will be laid to rest.

The  credit crisis  was enormous and pervasive, and it altered our world in ways we are still realising. Sadly though, any crisis can seem banal and even invisible. People adapt and come to accept the changes wrought by crisis. This cannot be the case here. The resilience of market logic has taken hold and flattened markets to the extent that economic orthodoxy and neo-liberal forms of production are viewed not just as coincidences of  globalisation but rather the natural order of our universe. COVID-19 has flattened that universe and we have the chance to reframe state capacities and the draconian measures that they often use to enforce social order in a fragile time.

Initiatives like the African Charter for Popular Participation for Development, the UN New Agenda for Development of Africa vision 2020, the New Partnership for Africa’s Development (NEPAD) have not yielded substantive dividends. If the sum total of all these previous initiatives has brought us to this moment, we need to rethink our options. We need a deeper re-orientation of African development which goes beyond COVID-19.

As Africa now moves towards raising increased financial support in response to the impacts of the pandemic, the weaknesses of dominant policy templates and development financing models must no longer compromise the autonomy of African states to effectively deliver the mandate of Africa’s people. African “growth” over the last twenty years has been accompanied by pervasive unemployment, whilst wealth and inequality gaps are now at their highest levels. Decades of reduced public spending has left millions without access to basic services such as healthcare, whilst the movement towards privatising those services and resources (including water and energy) further compromises equitable access as a result of basic services being commodified and subject to market rules and shareholder needs. Meanwhile, the tunnel visioned policy focus on industrial and export-orientated agriculture has failed to deliver food security for Africa. Additionally, the lack of investment in localised food systems that center food sovereignty has had detrimental impacts on African biodiversity and climate resilience.

The gender dimensions of prevailing policy models are still not fully acknowledged or considered, including how those models deepen women’s economic inequality by exploiting their labour inside and outside the home; invisible, poorly paid, unpaid, and insecure. As COVID-19 continues to move across the continent, the absence of social safety nets needed by women due to their greater fiscal precarity in the face of economic shocks has exposed the failures of a development trajectory currently prioritising productivity for growth over the wellbeing of African people. Indeed COVID-19 has made evident what feminists have long emphasised: that the profits made in economies and markets are subsidised by women’s unpaid care and domestic work–an essential service that even the current pandemic has failed to acknowledge and address in policy.

We have history on our shoulders which requires us to reflect strongly and honestly about the repercussions of continuing on this dogmatic debt track. We are soliciting funds while Africa has a net capital outflow of money. What posterity does this offer future generations? We are concerned about the forms and sources of finance and the accompanying  conditionalities. In past generations these have increased our burden of unpaid work on African women. We have  the feminist hope and expectations that your plans for this continent are in alignment with a progressive, forward looking vision. COVID-19 has shown us where our  structural weaknesses are and history has shown us that old ways are not working.

We call on you to ensure that you create an open, inclusive and transparent process to shape how you undertake the work and interpret what your efforts at mobilising support produces. This process needs to move beyond just including ‘expert economists’ to also include groups which have been thus far marginalized by the current economic model. In light of this, we would like to begin a conversation with you. We want to hear your thoughts and vision for African countries, African economies, resource mobilisation and African peoples beyond COVID-19. We would like an audience with you to discuss this further, including through a webinar. There are more crises coming our way and we want to support co-creative futures thinking. Below is a set of recommendations we want to put forward as the first step in our engagement.

Recommendations

  1. Acknowledge that all African constitutions guarantee the fundamental right to equality – and that this needs to underpin the vision and direction of any policy including economic and social policy around COVID-19 response and recovery. This necessarily means policy interventions and budgetary allocations that seek to reinforce rights for those most marginalised by current policies and thus more heavily affected by COVID-19 impacts including women broadly but also intersecting axes of structural marginalisation including economic status/class, disability, HIV status, sexual orientation and gender identity.
  2. Localized food supply chains should be bolstered with monetary and resource support going directly to support small-holder farmers across Africa, the guardians of biodiversity, Indigenous seed, and land. Ministries of Agriculture across the continent should collaborate with the economic, climate, and food sovereignty movements across Africa to divest from industrialized agriculture and to support the implementation of agroecology, including the right of farmers to to save and share seed, in communal, national, regional and pan-African spaces. Additionally, the colonial legacy of  resource extraction from Africa through export facing trade practices needs to be upended. In terms of food the insistence on monocropping for the export market has decreased the diversity of crops necessary for a balanced and nutritional diet in our own communities and has displaced Africans from their lands by giving millions of hectares of land to private enterprises by incentivizing the implementation of corporate-backed initiatives. This is despite the fact that it is small-holder and subsistence farmers across Africa who feed the majority of people in Africa and not corporations.
  3. The outbreak of COVID-19 has demonstrated the clear link between health and environment. Thus, maintaining the integrity of Africa’s ecosystem while enabling communities to derive livelihoods and benefit from natural resources should be part of any economic recovery plan. Rather than focus on market based interventions to conservation, African governments need to prioritise conservation and sustainable use of biodiversity for the benefit of communities who are custodians of the resources and whose livelihoods are directly dependent on natural resources.
  4. The role of the State has been consistently hollowed out since the introduction of structural adjustment programmes and requires reinvigoration, through the direct participation of African peoples charting the way, to be the guarantor of rights, and arbiter of socio-economic distribution and equitable access to social infrastructure. This necessitates the decommodification of, and institution of, basic universal access to land, water, food, healthcare, education, housing, sanitation, electricity and information technologies.  Public-Private Partnerships have dangerously obscured the role of states and created undemocratic hierarchies of access resulting from user fees. Access to energy, education, transport and healthcare for example facilitate the social reproduction and survival of unemployed, working class and agrarian households in the absence of adequate state provisioning.
  5. According to the ILO, “informal employment is the main source of employment in Africa, accounting for 85.8 per cent of all employment” with “almost all of the agricultural sector in Africa [being] informal [at] 97.9 per cent”. The informal economy, or rather the popular  or horizon economy, is the engine of African markets. States must use this opportunity to re-orientate economic models and protections to recognise that African economies are predicated on this invisibilized work. This economy is treated as ‘adjacent’ or  ‘informal’ primarily because it is largely driven by the labour of women. Measures like GDP and GNP are ineffective measures of the enterprise that occurs in this sector. Accordingly, all workers must be guaranteed a dignified wage, safety protections in their work space, and paid sick leave.
  6. No turnaround in Africa’s socio-economic fortunes will happen without recognising the economic, social, political and cultural value of the care economy–where the provisioning of care goods and services to households and the economy is predominantly through women’s invisibilized, unpaid and domestic labour, but also in many forms of popular/horizon sector, migrant and public sector jobs that are precarious, badly paid and without labour protections. Governments have increased the burden on women by  increasing reproductive care and domestic work, because they have consistently withdrawn from their internationally recognised human rights obligations to promote social rights and equity. The time is well overdue for policies that recognise the centrality of care work for health systems and the economy, meaning governments must roll out various support measures for a resilient care sector that does not rely on the exploitation of women in the home and in the workplace.
  7. It is vital to reinforce prioritisation of government budgetary investment in social protections including quality and accessible social services for all populations. This is a decisive moment and opportunity for African states to not only rebuild their administrative and resource capacity to deliver social services, but also recover their standing in the eyes of African people.
  8. It is necessary to consider responses that do not just seek to address direct impacts of COVID-19 but build the broader strength of health and social protection systems horizontally, acknowledging that this is fundamentally political, and about designing and sustaining systems for the wellbeing of the majority. There have been several epidemics and pandemics affecting the African continent and COVID-19 won’t be the last. In fact, the lack of health and research infrastructure for others, like HIV/AIDS and malaria, have become worryingly normalised. Furthermore, it needs to be stated clearly that outsourcing this work to philanthrocapitalists is a failed strategy and perpetuates a narrative that the African state is incapable of providing for African peoples. It further privileges white male philanthrocapitalists, vesting a few western voices with far more volume than entire African nations. They do not have an interest in systemic solutions because to achieve those solutions would require dislodging them from the centers of power they are invested in fortifying.
  9. Patent protections and other intellectual property laws have further consolidated a commodified approach to health care in Africa. In recent memory is the fight for African peoples to be able to access ARVs, a fight that took millions of lives because the profit margins of corporations were put ahead of saving the lives of African peoples. We cannot afford to keep repeating the same mistakes perpetually. Knowledge cannot be a commodity, all vaccines and medicines related to COVID-19 and beyond must be universally accessible for all  people, as should the related knowledge.
  10. Beyond the request for debt moratoriums in response to COVID-19, debt cancellation should be a priority. Conditionalities surrounding financial assistance to the continent must also be rejected by African governments. Conditionalities will impact on the ability of states to deploy socially responsive policies such as those recommended above, and in particular terms that push for increased privatisation of key services (including further deregulations of private sector engagement), should be thoroughly critiqued and fought against by a united African front.
  11. Increased Foreign Direct Investment should be solicited without the promise of tax breaks that effectively act as loopholes;  multi / transnational companies making profits on African soil need to pay their dues for the needs of African people first, before their shareholders. Only by pursuing and enforcing a progressive tax policy that targets transnational corporations in particular will the African tax deficit be addressed.  This will be critical for African revenue raising if economic recovery from COVID-19 beyond the short and medium term is to be realised, and our external debt reliance is to be decreased.
  12. One of the impulses of neo-liberal economics is to treat African peoples as collateral in economic processes and negotiations. The needs of African communities and the sustainable use of natural resources (ever more important in this rapidly deepening climate crises) continue to be subordinated to make way for development plans that prioritise short term gain at the expense of the earth and African peoples well-being in the short, medium, and longer term. Because  African communities are the custodians of the land and environment, those same  communities must be able to veto any finance or development projects being proposed. Indeed all Africans should be informed and provide prior consent to any consultation or large scale policy process.

 

Sincerely,

  1. Lebohang Liepollo Pheko, Senior Research Fellow at Trade Collective, Afrikan Feminist,

South Africa/Lesotho

  1. Fatimah Ya-Fanah Kelleher, Women’s economic justice technical and strategic adviser (independent) / Writer, Nigeria / UK
  2. Luam Kidane, Eritrea/Pan-African
  3. Hakima Abbas
  4. Lyn Ossome
  5. Nancy Kachingwe, Gender and Public Policy Advisor, Independent, Malawi/Zimbabwe
  6. Masego Madzwamuse, Chief Executive Officer-Southern Africa Trust
  7. Âurea Mouzinho, Economist and Feminist Activist, Angola
  8. Felogene Anumo
  9. Mwanahamisi Singano
  10. Sibongile Ndashe, Executive Director-Initiative for Strategic Litigation in Africa, South Africa
  11. Wangari Kinoti, Feminist activist and policy advisor, Kenya
  12. Olabukunola Williams
  13. Coumba Toure, Coordinatrice-Africans Rising, Senegal
  14. Dzodzi Tsikata, University of Ghana, Ghana
  15. Amina Mama, Feminist Africa journal, Nigeria
  16. Crystal Simeoni, Pan African Feminist Economic Justice Activist, Nairobi, Kenya
  17. Memory Zonde Kachambwa, Executive Director, African Women’s Development and Communication Network- FEMNET- Pan-African
  18. Leopoldina Fekayamãle, Ondjango Feminista, Angola
  19. Isabel Gavião, Ondjango Feminista, Angola
  20. Sizaltina Cutaia, Ondjango Feminista, Angola
  21. Rosimira Quitombe
  22. Cecília Kitombe, OF, Angola
  23. Laurinda, Ondjango Feminista, Angola
  24. Fikile Vilakazi, Young Women with Vision of South Africa, South Africa
  25. Wunpini Mohammed, Penn State, United States
  26. Nada Ali, Sudan/USA/UK
  27. Esther Ajayi-Lowo , PhD Candidate, Texas Woman’s University, Nigeria
  28. Lilian Lem Atanga, Proffesor at University of Bamenda, Cameroon, Cameroon
  29. Beatrice Ndefon, Administrator, Cameroon
  30. Ousseina Alidou, Dept. African, Middle Eastern and South Asian Languages and Literatures, Niger and USA
  31. Esther Omam, Reach Out, Cameroon
  32. Sharon Omotoso, Women’s Research and Documentation Center(WORDOC), Institute of African Studies, University of Ibadan, Nigeria
  33. Hope Chigudu, Hopeafrica, Zimbabwe
  34. Samuel Orovwuje, Humanitarian Care for Displaced Persons, Nigeria
  35. Zuleika Sheik, Erasmus University Rotterdam, South Africa and the Netherlands
  36. Philile Ntuli, Miss, South Africa
  37. Sybil Nandi Msezane, Black Tower Foundation, South Africa
  38. Xeenarh Mohammed, The Initiative for Equal Rights, Nigeria
  39. Leonora Breedt, Ezabangoma healers, South Africa
  40. Bunmi Dipo-Salami, Executive Director, Nigeria
  41. Anne Adidu-Lawal, Baobab for Women’s Human Rights, Nigeria
  42. Jill Bradbury, South Africa
  43. Njoki Njehu, Daughters of Mumbi Global Resource Center, Kenya
  44. Kirsten Pearson, Budget Justice Coalition, South Africa
  45. Lindiwe Mkhize, South Africa
  46. Catherine Gatundu, ActionAid International, Kenya
  47. Iheoma Obibi, Alliances for Africa, Nigeria
  48. Korto Williams, Liberia Feminist Forum, Liberia/Kenya
  49. Charlotte Malonda, Women Lawyers Association Malawi, Malawi
  50. Xana McCauley, Rev, South Africa
  51. Saydoon Nisa Sayed, South Africa
  52. Laura Pereira, Senior lecturer/ Centre for Complex Systems in Transition, South Africa
  53. Vanessa MAVILA, Fondation Eboko, France and Congo
  54. Jessica Oluoch, KELIN Kenya, Kenya
  55. Unathi Ndiki, The Totalshutdown movement, South Africa
  56. Patricia Blankson Akakpo, Network for Women’s Rights in Ghana (NETRIGHT), Ghana
  57. Deborah, Senior Research Fellow/Insitute of African Studies-University of Ghana, Ghana
  58. Maybe Zengenene, Graduate Student, Airlangga University, Indonesia, Zimbabwe
  59. Nadia Ahidjo, Program Coordinator, Open Society Initiative for West Africa, Cameroon/Senegal
  60. AdeolaAwogbemi , ED, First Future Leadership, Nigeria
  61. Taiwo Adetunji, Strong Enough Girls’ Empowerment Initiative, Nigeria
  62. Ngozi NwosuJuba, Vision Spring Initiatives, Nigeria
  63. Dee Smythe, Centre for Law & Society UCT, South Africa
  64. Chenai Chair, African feminist, South Africa/Zimbabwe
  65. Abosede George, Barnard College, United States
  66. Peruth Nabirye, Director Child Youth Health Initiative, Uganda
  67. Nuru Kondo, Hospital, Tanzania
  68. Adjaratou Fatou Ndiaye
  69. Joanna Forster, ACDHRS, Gambia
  70. Teresa Mugadza, Zimbabwe
  71. Zabib Musa Loro, Founder and Director/ Islamic Development and Relief Agency, South

Sudan

  1. Lakshmi N. Moore, Liberia Feminist Forum, Liberia
  2. Fikile Pato, Miss, South Africa
  3. AGUEH Gloria, Chairperson / Réseau des Femmes Leaders pour le Développement, Benin
  4. Rachel Kagoiya, FEMNET, Kenya
  5. Leopoldina Fekayamãle, Ondjango Feminista, Angola
  6. Tilder Kumichii, CEO, Gender Empowerment and Development – GeED, Caneroon
  7. Emma Mogak, Akili Dada, Program Lead – Feminist Movement Building and Advocacy, Kenya
  8. Cynthia Ny, Cameroon
  9. Adanma Otuonye, Sparks Consults, Nigeria
  10. Michelle Hakata, Zimbabwe
  11. Zoneziwoh Mbondgulo-Wondieh, Women for a Change, Cameroon, Cameroon
  12. Angelina Canguenha, Ondjango Feminista, Angola
  13. Navonine Agnes Kuoh N., CEO/Founder Agui Foundation, Cameroun
  14. Shailja Patel, Research Associate, Five College Women’s Studies Research Center, Kenya, USA
  15. Zainab Abdullahi, Daraja reube mbororo development association, Cameroon
  16. Fatime Faye, Société civile, Forum Féministe Sénégalais, Sénégal
  17. Rethabile Mosese
  18. Monica Ndunge, Do It With Boldness Foundation/Volunteer, Kenya
  19. Facia B. Harris, Member/ Liberia Feminist Forum, Liberia
  20. Antonia Musunga, Fight inequality Alliance, Kenya
  21. Marieme Kane, Senegal
  22. Aisha Kamara, ActionAid, Liberia
  23. Sokari Ekine, Republic of Spirit Desire, Nigeria, UK, USA
  24. Isatu Ville Cheeks , Liberia Feminist Forum, Liberia
  25. Isatu Ville Cheeks , Liberia Feminist Forum, Liberia
  26. Nkaleu Lydienne, Comité d’Assistance à la Femme Nécessiteuses du Cameroun (CAFENEC), Cameroun
  27. Caroline Bowah, Liberia Feminist Forum, Liberia
  28. Pauline Kenmogne Matchim, Association Femmes Et Enfants, membre de la

plateforme  de BEIJING+25 CAR, Cameroun

  1. Gradiah Walker Bou Hussein, Liberia
  2. Gloria Yancy, Liberia Feminist Forumlol, Liberia
  3. Fatoumata Adelle Barry, Medical Doctor / Writer / LivresNiger, Niger
  4. Naadira Munshi, PSI, South Africa
  5. Chue Goah Roberts, Program officer, Actionaid Luberia, Liberia
  6. Abyan Mama-Farah, UCSD School of Medicine, United States
  7. Clemence Leonie Yanke, Fondation Nyb Shalom, Cameroon
  8. Rossanna Carvo, Angola
  9. Tuduetso Mooketsi, Botswana
  10. Naomi Tulay-Solanke \, Executive Director/ Community Healthcare Initiative, Liberia
  11. Endouh Anna Yerimah, Building Together Consulting, Cameroon
  12. Linda Kunje
  13. Njenu Veronica, CEO of women as Agents of Transformation (WAAT), Cameroon
  14. Minna Salami, MsAfropolitan, United Kingdom
  15. Pumla Dineo Gqola, Proffesor, Nelson Mandela University, South Africa
  16. Simamkele Dlakavu, University of Cape Town , South Africa
  17. Janepher Taaka, Frelance, Uganda
  18. Balkissa Daouda Diallo, PhD Student, Niger
  19. Corinne Knowles, Rhodes University, South Africa
  20. Mamadi, Director of postgraduate studies. University of Fort Hare, South Africa
  21. Aisha Ahmed, Covid19: Feminist Space, Nigeria
  22. Saida Ali, Kenya
  23. Mpumi Mathabela, Coordinator – One in Nine Campaign, South Africa
  24. Tracy Jean-Pierre, Enza, South Africa
  25. Sophie Otiende, Kenya
  26. Patricia Servant, Founder / Congo Love , United States of America
  27. Cynthia Akueya Nchaw, Mbonweh Woman Development Association (MWDA),

Cameroon

  1. Gabriel Hoosain Khan, Office for Inclusivity and Change at the University of Cape Town, South Africa
  2. Sheila Ramirez
  3. Thando Gumede, Chief Executive Officer, South Africa
  4. Mariama Sonko, Nous Sommes la Solution, Sénégal
  5. Tunu Ramtu, Kenya
  6. Linda Magano Baumann, National CSO, Namibia
  7. Anneeth Kaur Hundle, Assistant Professor of Anthropology, University of California Irvine, USA/Uganda
  8. Everjoice Jeketa Win, Zimbabwe
  9. Kavira Linda, Action de protection Mère et Enfant “APME”, République Démocratique du Congo
  10. Julia Matimolane, South Africa
  11. Akosua Adomako Ampofo, Universty of Ghana, Ghana
  12. Cebile Dlamini, Secretary General for Swaziland Rural Women’s Assembly, Swaziland
  13. Shirley Walters, Professor Emerita, University of the Western Cape, South Africa
  14. Irene, Namibia
  15. Mufuliat Fijabi, Nigerian Women Trust Fund, Nigeria
  16. Eniyan Development Initiative For Gender Justice, Eniyan Development Initiative, Nigeria
  17. Astrid von Kotze, Proffesor, UWC, South Africa
  18. Ruth Mattison, Training for Transformation, South Africa
  19. Gertrude Dzifa Torvikey, Feminist Africa, Ghana
  20. Mariam Kirollos
  21. Rike Sitas, African Centre for Cities, South Africa
  22. herschelle milford, South Africa
  23. جوهرة مدكور
  24. Pontso Mafethe, Lead Consultant, HoBWE
  25. Keamogetswe Seipato, South Africa
  26. Annette Wangongu, Feminist Litigation Network Manager/Initiative for Strategic Litigation in Africa, Kenya
  27. Ronel Stevens, South Africa
  28. Kamy Lara, Ondjango Feminista, Angola
  29. Stacey Sutton, Professor, University of Illinois at Chicago, United States
  30. Okeke Ngozi J., WIPGG Nigeria, Nigeria
  31. Fatou Sow, African Feminist Forum, Sénégal
  32. Solome Lemma
  33. Mariam Dia, Cofulef, Convergence Des Femmes Universitaires Versitaires Pour Le Leadership Feminin, Senegal
  34. Pamela Nwakanma, PhD Candidate, Harvard University, United States/Nigeria
  35. Debaye Mornan, Colombia
  36. Yannia Sofía Garzón Valencia, Asociación de Economistas Negras, Colombia
  37. Duru Blessing, ALLIANCES FOR AFRICA, NFF, Nigeria
  38. Colette Solomon, Women on Farms Project, South Africa
  39. Mahlet H. Seifu, Development practitioner , Ethiopia
  40. Nkoli Aniekwu, University of Benin, Nigeria
  41. Amie Joof Cole, FAMEDEV- Inter Africa Network for Women, Media, Gender and Development
  42. Purity Kagwiria, Kenya
  43. Rama Salla Dienf, Senegal
  44. Nokwanda Maseko, South Africa
  45. Fatma Oussedik, Université d’Alger 2, Algérie
  46. Rose Ndengue, Université de Rouen, Cameroun
  47. Rokhaya Daba FALL, CEO, Sénégal
  48. Roseli Finscue Chavaco, Consejo Regional Indigena Del Cauca Programa Mujeres, Colombia
  49. Cynthia Ny, Cameroon
  50. African Women’s Development Fund (AWDF), Africa Regional
  51. Maria Paula Meneses, Doctor, Moçambique
  52. Ophelia Kemigisha, Uganda
  53. BVDA, Rwanda
  54. Colleen Lowe Morna, Gender Links, South Africa
  55. Evernice Munando, Female Students Network Trust (FSNT), Zimbabwe
  56. Elizabeth Kayanga , Integrated Disabled Women Activities, Uganda
  57. Mrs Theresa Ukeme, Ini Creative Centre For Development, Nigeria
  58. Phelister Abdalla , National Coordinator – Kenya sex workers Alliance (KESWA), Kenya
  59. Hannah Kigamba, Secretary of Board of Trustee/Director Diabetes Awareness Trust, Kenya
  60. Annet Lekuru, Feminature Uganda, Uganda
  61. Marie-Pierre Mbaye, Senegal
  62. Lesley Ann Foster, Masimanyane Women’s Rights International, South Africa
  63. Juliet Kushaba, ArtVism, Uganda
  64. Massan dAlmeida, XOESE, Le Fonds pour les Femmes Francophones, Togo
  65. Joyce Nangobi , Executive Director, Uganda
  66. Naomi Tulay Solanke, Community Healthcare Initiative, Liberia
  67. Mawulawoe Anato-Dumelo , Executive Director, Network of Women In Growth, Ghana
  68. Musu Bakoto Sawo, National Coordinator, Think Young Women, The Gambia
  69. Ruth Kihiu, Pastoral Women’s Council (PWC), Tanzania
  70. RachaelMuhindo, Twase women development trust, Uganda
  71. Nasilele Limbali, Executive Director – Ndola Nutrition Org. Women’s League, Zambia
  72. Esther Harawa, Gender and Protection Coordinator, Malawi
  73. Naana Abena Afadi, Program Manager, Women and Youth Forum for SustainableDevelopment, Ghana
  74. Diana Mary Agabi, ABANTU FOR DEVELOPMENT, Nigeria
  75. Fatima Suleiman, Executive Director, lslamic Counseling Initiatives or Nigeria(ICIN) Nigeria
  76. Mageda Esolyo, Communications and campaign officer, Women Global Network for Reproductive Rights, Kenya
  77. Evodius Gervas, Tanzania
  78. Edah Gondwe Chimya, Executive Director/ Zambia Alliance of Women, Zambia
  79. Edith Ssali, Executive Director Women Leadership Development – WLEDE, Uganda
  80. Sybil Nmezi, Generation Initiative for Women and Youth Network (Giwyn), Nigeria
  81. Cécile Thiombiano, Présidente, Burkina Faso
  82. Milka Wahu, Amka Africa Justice Initiative, Kenya
  83. Tina Thiart, 1000 Women Trust/WomensNet, South Africa
  84. Stigmata Tenga, Executive Director, Africa Philanthropy Network (APN), Tanzania
  85. Elizabeth Ddungu, Nnabagereka Development organisation, Uganda
  86. Régine T Zombra, Présidente de l’Association Catholique pour le Développement Socio-économique (ACDS), Burkina Faso
  87. Hala Al Karib, SIHA, Sudan
  88. Hansatu Adegbite, Executive Director, WIMBIZ, Nigeria
  89. Sofia Cassimo, FEMME-National Federation Business Women, Mozambique
  90. Sylvie BAHATI KABEYA, Réseau Associatif pour la Psychologie Intégrale, RAPI Asbl, République Démocratique du Congo
  91. Emang Basadi Association, Botswana
  92. Charity Afio Nketiah, Iseguri Initiative, Ghana
  93. Ida Mokereitane, Botswana
  94. Larissa Kojoué, Researcher in political science, Cameroon
  95. Tracy Jean-Pierre, Enza , South Africa
  96. Advocate Tarisai Mchuchu-MacMillan, MOSAIC Training Services and Healing Centre for Women, South Africa
  97. Doreen Mwobobia, Team Lead- Education and Socio-Economic Empowerment Initiative, Kenya
  98. Edna Tembo, Executive Director. Coalition of Women Living with HIV and AIDS (COWLHA), Malawi
  99. Sikhathele Matambo, Emthonjeni Women’s Forum, Zimbabwe
  100. Marie-Pierre Sarr, Présidente d’honneur association sénégalaise des femmes diplômées des universités, Sénégal
  101. Florence Awir, Chairperson/Human Rights Activist-Club Humanitarian Outreach Ministries (CBO), Uganda
  102. Huguette RUSABIKA, Directrice Exécutive de l’organisation Focus Droits et Accès République Démocratique du Congo
  103. Everlyne Khaemba, Pambazuko La Wanawake Magharibi, Kenya
  104. Amina Salihu, Habiba Dangana Foundation – Team Lead, Nigeria
  105. Farida Myburgh, Masimanyane Women’s Rights International, South Africa
  106. Alexandra Asamoah, Ghana
  107. Aziza Khalidi, Executive Director/Collective for Research and Training on Development Action – CRTDA, Lebanon
  108. Marilyn Aitken, Women’s Leadership and Training Programme, South Africa
  109. Bashiratu Kamal, General Agricultural Workers Union of TUC-Gh, Ghana
  110. Haruna Yoda, Executive Director/Centre for Community Livelihood Development (CCLD), Ghana
  111. Aumo Christine, Executive Director Of Isore Women Initiative For Sustainable Devt, Uganda
  112. Kikiope Oluwarore, Head of Programs/Education as a Vaccine ((EVA), Nigeria
  113. Michael Dagadu
  114. Zeinabou Hadari
  115. Lillian Mworeko, Executive Director, International Community Of Women Living With HIV Eastern Africa (ICWEA), Uganda
  116. Inocência Mata, Universidade de Lisboa, Portugal
  117. Cherifa Kheddar, Présidente de l’association Djazairouna des familles victimes du terrorisme islamiste Algérie
  118. Mackins Pajibo, Program Officer/ Women Solidarity Incorporated, Liberia
  119. Nina Hendricks, The Grail, South Africa
  120. Wairimu Wahome, Executive Director, Coalition on Violence Against Women-COVAW, Kenya
  121. Nnaceesay Marenah, Moonflower Montessori/CEO, Gambia
  122. Women’s Coalition of Zimbabwe, Womens Coalition of Zimbabwe, Zimbabwe
  123. Ummi Bukar, PAGED Initiative, Nigeria
  124. Sarah Adeyinka, Nigeria/Belgium
  125. gertrude fester, Aboriginal/Xarra Restorative Justice Forum, South Africa
  126. Nadiatu Ali Dawud , Civil Society and Institutional Foundation /Acting Director, Ghana
  127. Isabel Shawel, USA
  128. Margaret Adhiambo, Pendeza Weaving Project, Kenya
  129. Angela Gwaro, Programs Officer; Gender Violence Recovery Centre, Kenya
  130. Prisca Tanui, Women Empowerment Group (WEG), Kenya
  131. Shereen Usdin, Soul City Institute for Social Justice, South Africa
  132. Carine Bahanag, Cameroun
  133. Gorette NAKUNDI, Action De Solidarite Des Femmes Pour Le Developpement En Milieu Rural, ASOFED-MR asbl, République Démocratique du Congo
  134. Donald Deya, Pan African Lawyers Union, Tanzania
  135. Louise Nyota, Réseau Femme et Développement (REFED.NK) secrétaire Exécutive, RDCongo
  136. Godelive Lugambo, Coordinatrice, Union Pour La Promotion Des Femmes, UPF asbl, République Démocratique du Congo
  137. Viviene Taylor, Development Alternatives with Women for a New Era (DAWN), South Africa
  138. Cynthia Eyakuze, Tanzania
  139. Kiza Endani Rosette, Coordinatrice, SOS Secours A La Femme En Detresse, SOS SFD asbl, République Démocratique du Congo
  140. Claire Mathonsi
  141. Lana Razafimanantsoa, Madagascar
  142. Beyonce Karungi, Executive Director; Transgender Equality Uganda (TEU), Uganda
  143. Glanis Changachirere, Institute for Young Women Development, Zimbabwe
  144. Nancy Akanbombire, African Women’s Development Fund, Ghana
  145. Comfort Arms of Needy Children, Rights Organization, Malawi
  146. Zenabou SEGDA, Women Environmental Programme Burkina, Burkina Faso
  147. Prime Nkezumukama, Non Profit Organisation, Burundi
  148. Titilope Akosa, Centre for 21st century Issues, Nigeria
  149. Giscard MUKUCHA, YOUNG MEN ENGAGE FOR EQUALITY 2030, RDC
  150. udith MUKEINA, Solidarite Des Jeunes Filles Pour L’education Et L’integration Socioprofessionnelle, SOJFEP, RDC
  151. Jeanne MUKUCHA, SOS Femmes Indigenes De Concessions Minieres (SOS FICOM), RDC
  152. Alice FATUMA, Univers Des Filles, RDC
  153. Rosebell Kagumire, Editor, African Feminism, Uganda
  154. Fatimata SAVADOGO, Presidente/Groupement Feminin Pag-La-Naam, Burkina Faso
  155. Ruth Mulenga , Coordinator /Twampane womens club, Zambia
  156. Ntirampeba Espérance, sfbsp, Burundi
  157. Nizigiyimana Francine, TDJ, Burundi
  158. Patience Kemigisha, Communications Officer/Institute for Social Transformation, Uganda
  159. Justine Riziki Marceline, PACOPA (Partenaires Contre La Pauvrete), RD CONGO
  160. Samukeliso Khumalo, Executive Director, Zimbabwe
  161. Yobana Millán Bustos, Red nacional de mujeres Afrocolombianas Kambirí, Colombianos
  162. Ntomboxolo Makhutshi, Mothertongue Project Programme Manager, South Africa
  163. Mercia Andrews, Southern Africa Rural Women’s Assembly, South Africa
  164. Ndeye Marie Diedhiou Thiam, Plateforme des femmes pour la paix en Casamance, Sénégal
  165. Alice Akoth Omondi, Director – Bethzatha HIV/AIDS Community Center, Kenya
  166. ATEBA medjo Carine Michelle, Mengbwa actions jeunes, Cameroun
  167. Cécile Thiombiano, Organisation pour de Nouvelles Initiatives en Developpement et Santé, Burkina Faso
  168. Isatu Dumbuya, Center for Differently Abled Women (CDAW), Sierra Leone
  169. Rokhaya Sy Gaye, Association Tournesol, Sénégal
  170. Yenziwe Masuku
  171. Perez Abeka, YWCAA – Co-Founder & Advisor, Kenya
  172. Elizabeth N Ddungu, Nnabagereka Development Foundation, Uganda
  173. Lindiwe Malindi, South Africa
  174. Sara Bissrat Mersha, Director of Grantmaking and Advocacy, Grassroots International, US
  175. Rose Mensah-Kutin, Abantu For Development, Ghana
  176. Teopista Nakkungu, Chief Coordinator IWCA Uganda Chapter, Uganda
  177. Aida Ndiaye, International consultant/Agrieconomist, Senegal
  178. Peggy Otieno, Ag CEO- Young Women Campaign Against Aids, Kenya
  179. Susan Atayo, Program Manager-Hesawa Foundation(HEFO), Uganda
  180. Atia Apusigah , Netright Ghana , Ghana
  181. Inviolata Mmbwavi, Executive Director- International Community of Women Living with HIV – Kenya Chapter ( ICWK), Kenya
  182. الاستاذة/ وداد الصوراني
  183. Siatta Scott Johnson, President Female Journalists Association of Liberia, Liberia
  184. Eunice Mwende, Young Women Campaign against AIDS (YWCAA), Kenya
  185. Volahery Andriamanantenasoa, CRAAD-OI, Madagascar
  186. Robert Akeche, Young Women Campaign Against AIDS (AIDS), Kenya
  187. Sherine Okong’o, Young Women Campaign Against AIDS (YWCAA), Kenya
  188. Pemphero Chingamtolo, National Coordinator, Malawi
  189. Emmaculate Mutheu, Young Women Campaign Against AIDS (YWCAA), Kenya
  190. Pamela Elizabeth, Young Women Campaign Against AIDS (YWCAA), Kenya
  191. Sarah Nalyanya, Grail international movement of Women, Kenya
  192. Kafui ADJAMAGBO-JOHNSON, WiLDAF-AO, Togo
  193. Pauline Makwaka, Senior Women Citizens for Change, Kenya
  194. Dorothy Otieno, FEMNET, Kenya
  195. Panashe Chigumadzi, Author, South Africa
  196. Ndèye Gnilane FAYE, Présidente Association Actions pour le Développement du Sénégal (AADS), Sénégal
  197. Christie Banda, Foundation for Civic Education and Social Empowerment, Malawi
  198. Nicole Maloba, Program Officer- Economic Justice- FEMNET, Kenya
  199. Toluwanimi Jaiyebo, Nigeria
  200. Fatou Diouf, ENSEIGNANTE-CHERCHEURE/COFULEF
  201. Josephine A. Brenda , Programme Coordinator Kared Fod Women Development Programme (KAWODEP), Kenya
  202. Katherine Asuncion, Project Manager for Donor Engagement/ Grassroots International, United States
  203. Marcela Riascos Arrechea , PCN – Proceso de comunidades negras , Colombia
  204. Mina Remy, Grassroots International, United States
  205. Sophie Efange, Policy Manager – Gender and Development Network, United Kingdom, Ethiopia, Cameroon
  206. Vera Addo, Fellow, Moremi initiative for Women’s Leadership in Africa, Ghana
  207. Mariama Jalloh, Executive Director//Polio Women & Girls Development Organisation//Ministry of Social Welfare Gender & Childrens Affairs, Sierra Leone Union on Disability, National Commission for Persons with Disability and Women Groups, Sierra Leone
  208. Priscilla Usiobaifo, Executive Director, BraveHeart Initiative, Nigeria
  209. Benitha  Uwamahoro, Women’s Health and Equal Rights Association Rwanda – WHERAR, Rwanda
  210. Althea Anderson, US
  211. Florence Akullo , Youth and Women for Opportunities Uganda, Uganda
  212. Wangechi L Wachira
  213. Rudo Chigudu, Feminist Action Campaign, Zimbabwe

 

Recomendações de Feministas Africanas para a Recuperação Económica Pós-COVID-19

 

Preâmbulo: Um grupo de Feministas Africanas uniu-se para reconsiderar o futuro das economias políticas dos países africanos. Esta carta, dirigida aos Enviados da União Africana designados a mobilizar apoio internacional para a recuperação económica das nossas economias, contém um conjunto de recomendações e pede aos Enviados que se juntem a nós na reconsideração do desenvolvimento económico dos nossos países. Caso se identifique como Feminista Africana e concorde com as estas recomendações, gostaríamos de convidá-la a registar-se como assinante da Carta.

—————————-

Estimados e estimadas,

Dr. Ngozi Okonjo-Iweala, Dr. Donald Kaberuka, Sr. Tidjane Thiam, Sr. Trevor Manuel e Sr. Benkhalfa Abderrahmane,

Endereçamo-vos esta carta na vossa qualidade de Enviados Especiais mandatados pela União Africana à mobilizar apoio internacional para a luta contra a pandemia do novo coronavirus em África. Nós somos uma constelação de Feministas Africanas comprometidas com visões pan-Africanas de uma África liberada. Estes ideiais permitem-nos ousar em crer que existem soluções e recursos amplos para dar resposta às várias pandemias que o nosso continente enfrenta. Fazemos parte de várias comunidades, formações, sectores e disciplinas incluindo direito, movimentos feministas, filantropias, economia, direitos territoriais e agrários, saúde, produção cultural, estudos de desenvolvimento, soberania alimentar, justiça tributária, actividade ecológica, entre outros.

Cremos que o nosso continente precisa de soluções e que a pandemia do COVID-19 se apresenta como uma oportunidade para reimaginarmos as economias políticas Africanas. Este momento requer uma resposta pan-Africana que proporcione um ambiente favorável para que as actividades económicas lideradas por pessoas e movimentos – incluindo economias solidárias e cooperativas, mas não limitadas a estas – possam ser apoiadas e ter espaço para prosperar. A pandemia do COVID-19 deve ser um ponto de partida para abandonarmos os modelos ortodoxos de laissez-faire e de financialização excessiva dos estados. Esta crise é ainda uma oportunidade para combatermos a desigualdade estrutural e reestruturarmos os processos de economia política que contribuíram para este momento crítico. Enquanto Feministas Africanas, nós estivemos envolvidas de forma activa na produção de informação e fortalecimento de movimentos desde a época dos ajustes estruturais. Muitas de nós – tais como vós – testemunhamos o esvaziamento dos nossos estados resultante dos Programas de Ajustamento Estrutural. A crise financeira de 2008 foi uma ruptura grave na globalização e um lembrete contundente que os mercados descontrolados não podem ser árbitros primários da riqueza e da distribuição económica. Os nossos estados são, em toda sua imperfeição, as entidades tangíveis onde residimos, produzimos, consumimos e eventualmente seremos postos a descansar.

A crise de crédito foi enorme e abrangente, e alterou o nosso mundo de formas ainda em descoberta. Infelizmente, qualquer crise pode parecer banal ou até mesmo invisível. As pessoas adaptam-se e acabam por aceitar as mudanças trazidas pela crise. Desta vez, este não pode ser o caso. A resiliência da lógica do mercado tem se imbuído ao ponto da ortodoxia económica e as formas neoliberais de produção passarem a ser vistas não só como consequências da globalização, mas também como a ordem natural do nosso universo. O COVID-19 abalou essa visão e dá-nos a oportunidade de reformular as capacidades dos estados e as medidas drásticas geralmente usadas para impor ordem social em momentos de frágilidade.

Iniciativas tais como a Carta Africana da Participação Popular no Desenvolvimento, o Novo Programa de Desenvolvimento da Visão Africana 2020 das Nações Unidas, a Nova Parceria para o Desenvolvimento de África (NEPAD), não renderam dividendos substanciais. Se a soma total de todas estas iniciativas não foi suficiente para evitar o presente momento, então precisamos reavaliar as nossas opções. Precisamos de uma reorientação mais profunda do desenvolvimento Africano, muito além do COVID-19.

Face a iniciativa de angariar apoio  financeiro em resposta aos impactos da pandemia no continente, a fraqueza das políticas dominantes e os modelos de financiamento do desenvolvimento não devem comprometer ainda mais a autonomia dos estados Africanos para dar reposta às suas obrigações perante o povo Africano. Nos últimos vinte anos, o “crescimento” Africano tem sido acompanhado de um desemprego abrangente e um agravamento das desigualdades económicas, que estão agora no pico dos seus níveis. Décadas de despesa pública reduzida resultaram em milhões de pessoas sem acesso aos serviços básicos como saúde, enquanto a crescente onda de privatizações de tais serviços (incluindo água e luz), resultante da mercantilização e sujeição dos serviços básicos às regras de mercado e às necessidades de accionistas, tem comprometido mais ainda os acessos equitativos. Ao mesmo tempo, as políticas económicas focadas na agricultura industrial para exportação têm falhado na garantia de segurança alimentar para o continente. Além disso, a falta de investimento em sistemas alimentares locais que asseguram a soberania alimentar tem tido impactos prejudiciais na biodiversidade Africana e na resiliência climática.

As dimensões de género das políticas prevalentes ainda não são plenamente reconhecidas, incluindo a intensificação da desigualdade económica da mulher através da exploração do seu trabalho dentro e fora de casa; invisível, mal ou não remunerado, e inseguro. Enquanto o COVID-19 propaga-se pelo continente, a ausência de redes de segurança social para mulheres expostas à precariedade financeira resultante de choques económicos tem exposto as falhas de uma trajectória de desenvolvimento que prioriza a produtividade para o crescimento acima do bem-estar do povo Africano. De facto, o COVID-19 tornou evidente o que feministas sempre realçaram: que os ganhos realizados pelas economias e mercados são subsidiados pelo trabalho de cuidado e doméstico não remunerado das mulheres – um serviço essencial que nem mesmo na presente pandemia é reconhecido ou recebe respostas cabíveis em termos de políticas públicas.

Enquanto Africanos e Africanas, temos uma responsabilidade histórica de reflectir de maneira firme e honesta sobre as repercussões de continuar no rumo dogmático ao endividamento. Solicitamos fundos enquanto o continente é um credor líquido de capital. Que possibilidades isto oferece às futuras gerações? Preocupamo-nos com as formas e fontes de recursos financeiros, bem como as condicionalidades correspondentes. Nas gerações anteriores, estas aumentaram a carga de trabalho não remunerado para as mulheres Africanas. Temos a esperança e a expectativa feminista de que os vossos planos para este continente estão alinhados com uma visão progressiva para o continente. O COVID-19 realçou as nossas fraquezas estruturais e a história evidencia que os velhos métodos não funcionam.

Apelamo-vos a garantir a criação de um processo aberto, inclusivo e transparente para definir como assumem o vosso trabalho e como interpretam o produto dos vossos esforços na mobilização de apoio. Este processo precisa ir além da consulta com ´experts em economia´, devendo incluir também grupos até então marginalizados pelo modelo económico vigente. À luz deste exposto, gostaríamos de iniciar uma conversa convosco. Tencionamos saber sobre as vossas visões para os países Africanos, as economias Africanas, a mobilização de recursos e o povo Africano em geral, para além do COVID-19. Gostaríamos de marcar uma audiência convosco para discutir este assunto mais detalhadamente, potencialmente através de uma reunião via web. Há mais crises vindas em nossa direcção e queremos apoiar ideias criativas e colaborativas para o futuro. Abaixo seguem um conjunto de recomendações avançadas como um primeiro passo no nosso intercâmbio.

 

Recomendações

 

  1. Reconhecer que todas as constituições Africanas garantem o direito fundamental à equidade e que isso precisa ser a base para a visão e direcção de qualquer política, incluindo políticas sociais e económicas para resposta e recuperação da pandemia do COVID-19. Necessariamente, isso requer uma revisão de políticas de alocação de orçamentos no sentido de garantir direitos aos mais marginalizados pelas políticas actuais, e assim ainda mais negativamente afectados pelos impactos do COVID-19, incluindo as mulheres, mas também as várias intersecções de marginalização estrutural na linha de classe ou estatuto económico, deficiência, estado de VIH, orientação sexual e identidade de género.
  2. O apoio às redes locais de fornecimento de produção e distribuição de alimentos deve ser reforçado, principalmente através de recursos monetários, e não só,  providenciados directamente aos pequenos produtores agrícolas em África, que são os guardiões da biodiversidade, sementes indígenas e da terra. Os Ministérios de Agricultura africanos devem colaborar com os movimentos económicos, climáticos e de soberania alimentar em todo o continente para desafiar a agricultura industrializada e apoiar a práticas de agroecologia, incluindo o direito dos agricultores de armazenar e partilhar sementes em espaços comunais, nacionais, regionais e pan-Africanos. Além disso, o legado colonial de extracção de recursos de África através da exportação e  práticas de negociações nocivas precisa ser rompido. Em termos de alimentação, a insistência na monocultura para o mercado de exportação tem reduzido a diversidade de colheita necessária para uma dieta balanceada e nutritiva nas nossas comunidades e desalojado os povos das suas terras, dando milhões de hectares de terra às empresas privadas, incentivando a implementação de iniciativas com pendor corporativo. Isto acontece apesar do facto de serem os pequenos produtores e agricultores de subsistência, e não as corporações, que alimenta a maioria das pessoas em África.
  3. A propagação do COVID-19 demonstrou a clara ligação entre a saúde e o meio ambiente. Desta forma, manter a integridade do ecossistema africano, enquanto as comunidades são capacitadas para obter meios de subsistência e gerar benefício dos recursos naturais, deve ser parte de qualquer plano de recuperação económica. Ao invés de focarem-se em intervenções de mercado para conservação ambiental por si só, os governos Africanos precisam priorizar a conservação e  o uso sustentável da biodiversidade para o benefício das comunidades que são guardiãs dos recursos e cujos meios de subsistência são diretacmente dependentes dos recursos naturais.
  4. O papel do Estado tem sido consistentemente esvaziado desde a introdução dos Programas de Ajustamento Estrutural e requer uma renovação, através da participação directa do povo africano traçando o caminho para a garantia de direitos, da distribuição socioeconómica e do igual acesso às infraestruturas sociais. Isso necessita de uma desmercantilização e instituição do acesso universal básico à terra, água, alimentação, saúde, educação, abrigo, saneamento, luz e tecnologias de informação. As Parcerias Público-Privadas têm gravemente limitado o papel dos estados e criado hierarquias de acesso antidemocráticas, resultantes da cobrança de taxas de utilização. O acesso à energia, educação, transporte e cuidados de saúde, por exemplo, facilitam a reprodução social e a sobrevivência das classes desempregadas, trabalhadoras e das famílias que dependem da agricultura de subsistência na ausência de apoio adequado do estado.
  5. De acordo com a OIT, “o trabalho informal é a principal fonte de emprego em África, estimado em cerca de 85.8 por cento de todo o emprego” e “praticamente todo o emprego no sector agrícola, estimado em 97.9 por cento”. A economia informal, isto é, a economia popular e transversal, é o motor dos mercados Africanos. Os estados devem usar esta oportunidade para reorientar os modelos e as protecções económicas, reconhecendo que as economias Africanas estão baseadas nesse trabalho invisibilisado. Esta economia é tratada como ‘adjacente’ ou ‘informal’ principalmente por ser amplamente dirigida pelo trabalho das mulheres. Medidas como o PIB e o PNB são ineficazes para dar conta da actividade económica existente neste sector. De tal forma, à todos os trabalhadores informais deve ser garantido um salário digno, medidas de protecção em seus locais de trabalho, e licença médica paga.
  6. Nenhuma reviravolta irá decorrer no destino socioeconómico Africano sem o reconhecimento do valor económico, social, político e cultural da economia do cuidado – onde a provisão de cuidados e serviços para as famílias e para as economias é, sobretudo, devido ao trabalho doméstico, gratuito e invisibilisado das mulheres, mas também dos trabalhos mal pagos, precários e sem protecção nos sectores informal, de entes públicos e migrantes. Ao abandonarem consistentemente as suas obrigações de direitos humanos reconhecidos internacionalmente para a promoção dos direitos sociais e igualdade, os governos africanos vêm aumentando a carga das mulheres através do aumento de cuidados reprodutivos e trabalhos domésticos.
  7. É vital reforçar a priorização do investimento público em protecções sociais incluindo serviços sociais acessíveis e de qualidade para toda a população. Este é um momento decisivo, e uma oportunidade para os Estados Africanos não só reconstruirem a sua capacidade administrativa e material para providenciar serviços sociais, mas também para recuperar o seu lugar aos olhos do povo Africano.
  8. É necessário considerar respostas que procurem não só atender aos impactos directos do COVID-19, mas também procuram reforçar de maneira mais abrangente e inclusiva os sistemas de saúde e de protecção social, reconhecendo que isto é, fundamentalmente, um processo político que diz respeito à criação e sustento de sistemas que beneficiem a maioria. Diversas epidemias e pandemias já afectaram o continente Africano, e o COVID-19 não será a última. De facto, a falta de infraestruturas de saúde e pesquisa para outras epidemias como o VIH/SIDA e a malária tem sido normalizada de forma preocupante. Além disso, é necessário constar que a terceirização deste trabalho para capitalistas filantropos é uma estratégia destinada ao fracasso, para além de imortalizar a visão de que os Estado Africanos são incapazes de prover para os povos Africanos. Quanto muito, isso privilegia aos capitalistas filantropos, atribuindo à poucas vozes ocidentais mais poder e influência do que nações Africanas inteiras. Essa vozes não têm interesse algum em soluções sistemáticas, pois isso desafiaria as estruturas de poder em que estão implicadas.
  9. As protecções de patentes e outras leis de propriedade intelectual consolidaram mais ainda uma abordagem comercial aos cuidados de saúde em África. Em memória recente está a luta do povo Africano pelo acesso aos anti-retrovirais, uma luta em que se perderam milhões de vidas porque o lucro das empresas farmacêuticas foi priorizado em detrimento das vidas do povo Africano. Não podemos permitir que os mesmos erros se repitam sem fim. O conhecimento não pode ser uma mercadoria, e por isso todas as vacinas, medicamentos e conhecimento relacionados ao COVID-19, e não só, devem ser universalmente acessíveis à todos.
  10. Para além das moratórias no serviço de dívidas em resposta ao COVID-19, a anulação de dívidas deveria ser uma prioridade. As condicionalidades da assistência financeira ao continente também devem ser rejeitadas pelos governos Africanos. De um modo geral, estas condicionalidades  reduzem a capacidade dos estados de implementar políticas socialmente adequadas tais como as recomendadas posteriormente, e em particular elas incitam a privatização de serviços-chave (incluindo mais desregulamentações do sector privado); devendo ser inteiramente criticadas e combatidas por uma frente Africana unida.
  11. O aumento do Investimento Direto Estrangeiro deve ser solicitado sem promessas de isenção fiscal, que de forma efectiva abrem lacunas para as empresas multi/transacionais cujos accionistas lucram com a exploração dos recursos Africanos sem precisarem contribuir substantivamente para as necessidades do povo Africano. Apenas almejando e impondo uma política fiscal progressiva, focada nas corporações transnacionais em particular, é que se vai suprir o défice fiscal Africano. Essa angariação de receitas para os estados Africano é indispensável para uma recuperação económica sustentável pós-COVID-19, bem como para reduzir a dependência das economias africanas da divida externa.
  12. Um dos impulsos da economia neoliberal é o tratamento do povo Africano como um elemento residual nos processos e negociações económicos. As necessidades das comunidades Africanas e o uso sustentável de recursos naturais (ainda mais importante nesta crise climática de rápido agravamento) continuam a ser tidos como objectivos secundários comparado aos planos de desenvolvimento que priorizam ganhos de curto prazo a custo da terra e do bem-estar do povo Africano no curto, médio e longo prazo. Uma vez que as comunidades Africanas são as guardiãs da terra e do meio ambiente, estas mesmas comunidades devem poder exercitar o seu direito ao veto de qualquer proposta de finança ou projecto de desenvolvimento. De facto, todos os Africanos deveriam estar informados e providenciar um consentimento prévio sobre qualquer consulta ou processo mais abrangente de elaboração de políticas públicas.

Atenciosamente,

 

Kauli ya wanawake wa Kiafrika ambao wanataka kuwepo kwa haki na ukombozi wa wanawake kuhusu urejeshaji wa uchumi wa Afrika baada ya COVID-19

Utangulizi: Wanawake wa Kiafrika wenye shauku ya kuona kuwepo kwa haki na ukombozi wa wanawake wa Kiafrika wamekusanyika ili kufikiria mustakabali wa uchumi wa kisiasa wa Afrika. Kauli hii kwa wajumbe wa Jumuiya ya Afrika, ambao waliteuliwa kuhamasisha msaada wa kimataifa kwa kufufua uchumi wetu, ina mapendekezo na inawataka wajumbe wajiunge nasi kufikiria upya maendeleo yetu ya kiuchumi. Ikiwa unajitambua kama mwanamke wa Kiafrika mwenye shauku ya kuona kuwepo kwa haki na ukombozi wa wanawake na unakubaliana na mapendekezo tungependa utie sahihi kwenye kauli hii.

—————————-

Wapendwa Dr Ngozi Okonjo-Iweala, Dk.Donald Kaberuka, Bwana Tidjane Thiam, Bwana Trevor Manuel na Bwana Benkhalfa Abderrahmane,

Tunawaandikia barua hii kwa nyadhifa zenu kama Wajumbe Maalum ambao Umoja wa Afrika umeamuru kuhamasisha msaada wa kimataifa kushughulikia janga la coronavirus barani Afrika. Sisi ni kikundi cha wanawake wenye shauku ya kuona kuwepo kwa haki na ukombozi ya wanawake wa kiafrika na ambao wamejikita katika maono ya  Afrika iliyokombolewa. Maono haya yanatuwezesha kuthubutu kuamini kwamba kuna suluhisho na rasilimali nyingi yanayoweza kutatua magonjwa mengi ambayo bara letu linakabili. Tunatoka jamii, sekta na nidhamu mbalimbali zikiwemo sheria, haki za wanawake, uhamasishaji wa fedha, uchumi, haki za kilimo na ardhi, afya, uzalishaji wa kitamaduni, masomo ya maendeleo, uhuru wa chakula, haki za ushuru, kazi ya ikolojia na mengineo.

Tunahitaji suluhisho na COVID-19 imetupatia fursa nzuri ya kufikiria upya uchumi wa kisiasa wa Kiafrika. Wakati huu unahitaji majibu ya Kiafrika ambayo yanaunda mazingira ya kuwezesha watu na harakati zao kuongoza kazi ya kiuchumi, zikiwemo uchumi wa vyama vya ushirika na uchumi wa mshikamano, wapewe msaada na nafasi ya kustawi. COVID-19 inahitaji kuwa mahali pa mageuzi kutoka kwa mifano ya uchumi huru na nchi yaliyofadhiliwa zaidi. Mgogoro huu ni fursa ya kuondoa ukosefu wa usawa wa kimuundo na kuweka upya uchumi wa kisiasa. Tumekuwa tukifanya kazi kutengeneza data na kujenga harakati za msingi tangu Mipango ya Marekebisho ya Kimuundo. Wengi wetu – kama wewe – tuliishi kupitia Mpango wa Marekebisho ya Kimuundo na tumejionea nchi tulizobaki nazo. Mgogoro wa kifedha wa 2008 ulikuwa mlipuko wa utandawazi na ukumbusho kwamba masoko ambayo hayana mipaka hayawezi kuwa msingi wa utajiri na usawa. Licha ya nchi zetu kuwa na upungufu moja au nyingine, bado yanabakia kuwa mataifa tunapoishi, tunapozalisha mazao, tunapokula, na tutakapozikwa hatimaye

Mgogoro wa mkopo ulikuwa mkubwa na ulioenea, na ulibadilisha ulimwengu wetu kwa njia ambazo bado tunaendelea kutambua. Cha kusikitisha ni kwamba kuna wakati shida inaweza kosa kusisimua hamu, au hata isionekane. Watu huja kukubali mabadiliko yaliyoletwa na shida. Hii haiwezi kuwa kisa hapa. Uimara wa mantiki ya soko imeshikilia masoko kwa kiwango ambayo imewezesha mifumo ya kiuchumi za kila siku na uzalishaji wa neo-liberal kuonekana sio kama bahati mbaya za utandawazi bali mpangilio wa asili ya ulimwengu wetu. COVID-19 imebomoa ulimwengu huo na tunayo nafasi ya kurekebisha uwezo wa serikali na hatua za kikatili ambazo hutumika mara kwa mara kutekeleza mpangilio wa kijamii kwa wakati kama huu. Miradi kama Mkataba wa Kiafrika ya Ushiriki Maarufu kwa Maendeleo, Ajenda mpya ya Maendeleo ya Afrika 2020, Ushirikiano Mpya wa Maendeleo ya Afrika (NEPAD) haijatoa faida kubwa. Ikiwa jumla ya mipango hii yote ya zamani imetufikisha tulipo kwa wakati huu, tunahitaji kufikiria tena chaguo letu. Tunahitaji mwelekeo wa kina wa maendeleo ya Kiafrika ambayo inaangazia wakati huu na pia baada ya COVID-19.

 

Wakati Afrika sasa inaelekea kuongeza msaada wa kifedha ili kupunguza athari za janga hili, udhaifu wa sera na mifumo ya ufadhili wa maendeleo haifai kuathiri uhuru wa nchi za Kiafrika au wajibu wao kwa watu wa Afrika. “Ukuaji” wa Kiafrika katika miaka ishirini iliyopita umeambatana na ukosefu wa ajira ulioenea, wakati utajiri na kukosekana kwa usawa sasa yapo katika viwango vya juu zaidi. Miongo mingi ya kupunguzwa kwa fedha zinazotengwa kwa matumizi ya umma imewaacha mamilioni ya watu bila huduma za msingi kama vile huduma za afya, wakati juhudi za kubinafsisha huduma hizo na rasilimali (zikiwemo maji na nishati) huchangia kukosekana kwa usawa kwa sababu ya huduma za msingi kugeuzwa bidhaa zinazouzwa kulingana na sheria za soko na mahitaji ya wanahisa. Wakati huo huo, sera inayolenga kilimo cha viwandani na kilichoelekezwa nje imeshindwa kuleta usalama wa chakula hapa Afrika. Kwa kuongezea, ukosefu wa uwekezaji katika mifumo ya chakula ya mashinani ambayo husababisha uhuru wa chakula imekuwa na athari mbaya kwa viumbe na mimea, pamoja na hali ya hewa.

Vipimo vya kijinsia katika sera iliyopo bado haijatambuliwa kabisa au kuzingatiwa, pamoja na jinsi mifumo hiyo inavyochangia kukosekana kwa usawa wa kiuchumi wa wanawake kwa kunyonya kazi yao ndani na nje ya nyumba; kutoonekana, kulipwa malipo duni, kutolipwa, na ukosefu wa usalama. Wakati COVID-19 inaendelea kuzunguka bara la Afrika, kukosekana kwa nyavu za usalama wa kijamii zinazohitajika na wanawake kutokana na nafasi yao ya upungufu wa kifedha na mshtuko wa uchumi kumebaini kutofaulu kwa mfumo wa maendeleo ambao unatilia mkazo tija kwa ukuaji badala ya ustawi wa watu wa Kiafrika. Hakika COVID-19 imedhihirisha kile wanawake wamesisitiza kwa muda mrefu: kwamba faida iliyotengenezwa katika uchumi na masoko hutolewa ruzuku na utunzaji usiolipwa pamoja na kazi za nyumbani – huduma muhimu ambayo hata janga la sasa limeshindwa kukubali na kushughulikia kwa sera.

Historia inatulazimisha kutafakari sana na kwa uaminifu kuhusu athari za kuendelea kwenye njia hii ya deni. Tunatafuta fedha wakati Afrika inapeana pesa nyingi kwa dunia kuliko pesa inayopokea. Je, hii inaridhi vizazi vya baadaye ustawi? Tunajali aina na vyanzo vya fedha na masharti yanayoandamana na fedha hiyo. Katika vizazi vya nyuma, haya yameongeza mzigo wa kazi isiyolipwa kwa wanawake wa Kiafrika. Tuna tumaini na matarajio kuwa mipango yenu ya bara hili inaambatana na maono endelevu. COVID-19 imetuonyesha mahali ambapo udhaifu wetu wa muundo upo, na historia inatuonyesha kwamba njia za zamani hazifanyi kazi.

Tunatoa wito kwenu kuhakikisha kuwa mnaunda mchakato wazi na  unaojumuisha  ili kuelekeza jinsi mnavyofanya kazi na kutafsiri kile ambacho juhudi zenu za kuhamasisha msaada unazalisha. Utaratibu huu unahitaji kuenda zaidi ya kuwajumuisha ‘wataalam wa uchumi’ na pia kujumuisha vikundi ambavyo vimetengwa na mtindo wa sasa wa uchumi. Kwa kuzingatia hii, tungependa kuanza mazungumzo na nyinyi. Tunataka kusikia mawazo na maono yenu kwa nchi za Kiafrika, uchumi wa Kiafrika, uhamasishaji wa rasilimali na watu wa Kiafrika zaidi ya COVID-19. Tungependa kuwa na mkutano rasmi na nyinyi kujadili hili zaidi hata ikiwa ni kupitia wavuti. Kuna mashida zaidi yanayokuja na tunataka kuunga mkono mawazo yatakayowezesha ubunifu wa pamoja unaolengaa wakati ujao. Chini ni mapendekezo tunayotaka kuweka mbele kama hatua ya kwanza ya ushiriki wetu.

 

Mapendekezo

 

  1. Mtambue kwamba katiba zote za Kiafrika yanahakikishia haki ya msingi ya usawa – na kwamba hii inahitaji kuunga maono na mwelekeo wa sera yoyote ikiwa ni pamoja na sera ya kiuchumi na kijamii yanayogusia COVID-19. Kwa kweli hii inamaanisha uingiliaji wa sera na mgao wa bajeti ambao unalenga kuimarisha haki kwa wale ambao wametengwa zaidi na sera za sasa na kwa hivyo kuathiriwa sana na athari za COVID-19 ikiwa ni pamoja na wanawake lakini pia inayoingiliana na upungufu wa muundo ikiwa ni pamoja na hali ya uchumi, ulemavu, hali ya virusi vya ukimwi, mwelekeo wa kijinsia na kitambulisho cha kijinsia.
  2. Mifumo ya ukuzaji na usambazaji wa chakula mashinani inapaswa kuungwa mkono na msaada wa fedha na rasilimali kwenda moja kwa moja kusaidia wakulima wadogo barani Afrika, walezi wa bioanuwai, mbegu za asili, na ardhi. Wizara za Kilimo zinapaswa kushirikiana na harakati za uchumi, hali ya hewa, na harakati ya uhuru wa chakula barani Afrika, kuachana na kilimo chenye viwandani na kuunga mkono wakulima wadogo, pamoja na haki ya wakulima ya kuhifadhi na kugawa mbegu kwa jamii, kitaifa, katika nafasi za kikanda na za Kiafrika. Kwa kuongezea, urithi wa kikoloni wa unyonyaji wa rasilimali kutoka Afrika kupitia mazoea ya kusafirisha na kuuza nje unahitaji kugeuzwa. Kwa upande wa chakula, msisitizo wa kukuza mimea chache inayouzwa katika soko za nje umepunguza tofauti wa mazao yanayofaa kwa lishe bora na lishe katika jamii zetu na imewahamisha Waafrika kutoka kwenye ardhi yao kwa kuwapa wafanyabiasahara binafsi mamilioni ya hekta za ardhi. Hii ni licha ya kujulikana kwamba ni wakulima wadogo ambao hulisha idadi kubwa ya watu barani Afrika na sio mashirika.
  3. Mlipuko wa COVID-19 umeonyesha wazi uhusiano kati ya afya na mazingira. Kwa hivyo, kudumisha uadilifu wa mfumo wa ikolojia ya Afrika na kuwezesha jamii kupata njia za kuishi na kufaidika na mali asili inapaswa kuwa katika mpango wowote wa kufufua uchumi. Badala ya kuzingatia msingi wa soko katika uhifadhi, serikali za Kiafrika zinahitaji kuvipa kipaumbele  utunzaji na matumizi endelevu ya bianuwai kwa faida ya jamii ambazo ni walinzi wa rasilimali hiyo na ambao maisha yao yanategemea moja kwa moja rasilimali asili.
  4. Jukumu la serikali limepunguzwa mara kwa mara tangu kuanzishwa kwa mipango ya marekebisho ya kimuundo na inahitaji ujumuishaji upya, kupitia ushiriki wa moja kwa moja wa watu wa Kiafrika, ili serikali iwe mdhamini wa haki, na mpatanishi wa usambazaji wa uchumi wa kijamii na  upatikanaji sawa  wa miundombinu ya kijamii. Hii inahitaji kuwezeshwa kwa upatikanaji wa kimsingi wa ardhi, maji, chakula, huduma ya afya, elimu, nyumba, usafi wa mazingira, na teknolojia. Ushirikiano wa umma na wa kibinafsi umeficha jukumu la nchi na kuunda nafasi zisizo za kidemokrasia za ufikiaji zinazotokana na ada ya utumiaji. Kwa mfano, upatikanaji wa nishati, elimu, usafiri na afya yanashikilia wasio na kazi, tabaka la wafanyikazi na familia zinazojihusisha za kilimo serikali zinapokosa uwezo wa kutoa usaidizi unaowatosha kujikimu. .
  5. Kulingana na ILO “ajira isiyo rasmi ni chanzo kikuu cha ajira barani Afrika, na unachangia asilimia 85.8 ya ajira zote” na “karibu sekta yote ya kilimo barani Afrika ni ile isiyo rasmi [kwa asilimia 97.9].” Uchumi usio rasmi, au uchumi maarufu, ni injini ya masoko ya Afrika. Mataifa lazima yatumie fursa hii kuelekeza mifano ya kiuchumi na kinga ili kugundua kuwa misingi ya uchumi ya Kiafrika ni kazi hii isiyoonekana. Uchumi huu unachukuliwa kama ‘isiyo rasmi’ kwa sababu inaendeshwa sana na kazi ya wanawake. Vipimo kama Pato la Taifa (GNP na GDP) hazifai kwa biashara ambayo hufanyika katika sekta hii. Ipasavyo, wafanyikazi wote lazima wahakikishwe mshahara wenye heshima, kinga za usalama katika nafasi zao za kazi, na likizo ya kulipwa wanapokuwa wagonjwa
  6. Hakuna mageuzi katika utajiri wa kiuchumi na kijamii yatakayofanyika katika bara la Afrika bila kutambua thamani ya kiuchumi, kijamii, kisiasa na kiutamaduni ya uchumi wa utunzaji – ambapo utoaji wa bidhaa na huduma kwa familia na uchumi huwezeshwa kupitia kwa jasho ya wanawake wasiotajwa, wasio na malipo na wanaofanya kazi za nyumbani, na pia katika aina nyingi za sekta maarufu, kazi za wahamiaji na wa umma ambazo ni za hatari – kazi zile za mapato duni na ambazo mara nyingi hazingatii haki za wafanyikazi. Serikali imeongeza mzigo kwa wanawake kwa kuongeza utunzaji wa uzazi na kazi za nyumbani kwa sababu mara kwa mara serikali imejiondoa kutoka kwa majukumu yao ya kimataifa ya kukuza haki na usawa. Wakati wa serikali kubuni sera zinazotambua dhamana ya kazi ya utunzaji kwa mifumo ya afya na uchumi umefika, ikimaanisha serikali lazima itatoa hatua mbali mbali za usaidizi kwa sekta ya utunzaji ambayo haitegemei unyonyaji wa wanawake nyumbani na kazini. .
  7. Ni muhimu kuimarisha kipaumbele wa bajeti ya serikali katika kinga za kijamii pamoja na huduma bora za kijamii na zinazopatikana kwa watu wote. Huu ni wakati muafaka na fursa kwa mataifa ya Kiafrika sio tu kujenga uwezo wao wa kiutawala na rasilimali za kutoa huduma za kijamii, lakini pia kurejesha sifa mzuri machoni pa watu wa Kiafrika.
  8. Ni muhimu kuzingatia mikakati ambayo haishughulikii athari za moja kwa moja za COVID-19 pekee, na pia yanaimarisha upana wa mifumo ya afya na usawa katika jamii, tukikubali kuwa haya kimsingi ni mambo ya kisiasa, na kwamba yanahusu kubuni na kuhifadhi mifumo endelevu ya ustawi kwa wengi. Kumekuwa na milipuko kadhaa wa magonjwa  inayoathiri bara la Afrika katika miaka iliyopita, na COVID-19 haitakuwa ya mwisho. Kwa kweli, kukosekana kwa miundombinu ya afya na utafiti kwa magonjwa mengine kama vile ukimwi na ugonjwa wa malaria imekuwa kawaida ya kutatanisha. Kwa kuongezea, inahitajika kuelezewa wazi kuwa kupitisha kazi hii kwa wabepari ni mkakati ulioshindwa na ambayo huendeleza mtazamo kwamba serikali ya Kiafrika haiwezi kushughulikia mahitaji ya watu wa Kiafrika. Inaelekeza upendeleo zaidi kwa wabepari weupe wa kiume, ikipea fursa sauti chache za magharibi uwezo wa kusikika kuliko mataifa mengine ya Kiafrika. Nao hawana nia ya suluhisho za kimfumo kwa sababu kufikia suluhisho hizo kunahitaji kuwaondoa kutoka kwa vituo na mifumo ambayo wanaimarisha.
  9. Leseni za umiliki wa mali ya kiakili (patents) na sheria zingine husika zimeigeuza huduma ya afya barani Afrika kuwa bidhaa. Kwa kumbukumbu ya hivi karibuni, mapigano ya watu wa Kiafrika kuweza kupata matibabu ya kinga (ARV) yalichukua mamilioni ya maisha kwa sababu faida za mashirika ziliwekwa mbele kuliko maisha ya watu wa Kiafrika. Hatuwezi kuendelea kurudia makosa kama hizo daima. Ujuzi hauwezi kuwa bidhaa, na chanjo zote na dawa zinazohusiana na COVID-19 na zaidi lazima zifikishwe kwa watu wote, pamoja na maarifa yanayohusika.
  10. Zaidi ya ombi la kusitishwa kwa malipo ya deni wakati huu wa COVID-19, kufuta deni inapaswa kuwa kipaumbele. Masharti yanayozunguka misaada ya kifedha kwa bara letu pia inapaswa kukataliwa na serikali za Kiafrika. Masharti yataathiri uwezo wa nchi kupeana sera zenye kusaidia jamii kama zile zilizopendekezwa hapo juu. Pia, swala linalosisitiza maongezo ya ubinafsishaji mkubwa wa huduma muhimu (pamoja na marekebisho zaidi ya ushiriki wa sekta binafsi) yanapaswa kukosolewa na kupigwa vita na umoja wa Kiafrika.
  11. Kuongeza Uwekezaji wa nje unapaswa kuwa bila ahadi ya mapumziko ya kodi ambayo hutumika kama mwanya; kampuni nyingi za kimataifa zinazopata faida juu ya udongo wa Kiafrika zinahitaji kulipa ada zao kwa mahitaji ya watu wa Kiafrika kwanza, kabla ya wanahisa wao. Ni kwa kufuata na kutekeleza sera ya ushuru  inayolenga biashara ya kimataifa haswa ndio upungufu wa ushuru wa Afrika utashughulikiwa. Hii itakuwa muhimu kwa kuongeza mapato ya serikali za Kiafrika ikiwa uboreshaji wa kiuchumi baada ya COVID-19 utafikiwa, na kutegemea kwetu kwa deni za nje utapunguzwa.
  12. Moja kati ya msukumo wa uchumi wazi ni kuwachukulia watu wa Kiafrika kama dhamana katika michakato ya kiuchumi na mazungumzo. Mahitaji ya jamii za Kiafrika na utumiaji endelevu wa maliasili (inayohitajika zaidi katika mzozo wa hali ya hewa unaokua kwa kasi) yanaendelea kusimamishwa ili kupanga mipango ya maendeleo inayotanguliza faida ya sasa kwa gharama ya dunia na ustawi wa watu wa Kiafrika katika wakati huu na siku zijazo. Kwa sababu jamii za Kiafrika ndio walinzi wa ardhi na mazingira, jamii hizo lazima ziweze kukataa  miradi yoyote ya maendeleo inayopendekezwa. Kwa kweli, Waafrika wote wanapaswa kuelimishwa na kutoa idhini kabla ya mashauri yoyote au michakato kubwa ya sera.

 

Kwa dhati,

 

Déclaration féministe africaine sur la relance économique après la COVID-19

Préambule: Les féministes africaines se sont réunies pour réimaginer l’avenir des économies politiques africaines. Cette déclaration aux envoyés spéciaux de l’Union africaine, qui ont été nommés pour mobiliser le soutien international en faveur de notre reprise économique, contient une série de recommandations et demande aux envoyés spéciaux de se joindre à nous pour repenser notre développement économique. Si vous vous identifiez en tant que féministe africaine et que vous êtes d’accord avec les recommandations, nous aimerions que vous signiez la déclaration.

—————————-

Cher.e.s Dr Ngozi Okonjo-Iweala, Dr. Donald Kaberuka, Mr. Tidjane Thiam, Mr. Trevor Manuel and Mr. Benkhalfa Abderrahmane,

Nous vous adressons cette lettre en votre qualité d’Envoyés spéciaux que l’Union africaine a mandatés pour mobiliser le soutien international afin de lutter contre la pandémie de coronavirus en Afrique. Nous sommes une constellation de féministes africaines imprégnées de visions panafricaines pour une Afrique libérée. Ces visions nous permettent d’oser croire qu’il existe de nombreuses solutions et ressources pour faire face aux nombreuses pandémies auxquelles notre continent est confronté. Nous faisons partie de diverses communautés, formations, secteurs et disciplines, notamment le droit, l’organisation féministe, la mobilisation de fonds, l’économie, les droits fonciers et agraires, la santé, la production culturelle, les études de développement, la souveraineté alimentaire, la justice fiscale, le travail écologique, entre autres.

Nous avons besoin de solutions et la COVID-19 nous a fourni l’occasion idéale de réimaginer les économies politiques africaines.  Ce moment exige une réponse panafricaine qui crée un environnement favorable pour que le travail économique mené par les personnes et les mouvements, y compris, mais sans s’y limiter, l’économie coopérative et solidaire, reçoive le soutien et l’espace nécessaires à son épanouissement. COVID-19 doit être un tournant par rapport aux modèles orthodoxes de laissez-faire et aux États trop financiarisés. Cette crise est le moment de déloger les inégalités structurelles et de recadrer l’économie politique qui a contribué à ce point de basculement. Depuis l’ajustement structurel, nous travaillons activement à la production des données et à la construction des mouvements de base. La plupart d’entre nous – comme vous – ont vécu les programmes d’ajustement structurel et les États creux qui sont restés. La crise financière de 2008 a été une rupture aiguë de la mondialisation et a rappelé que des marchés sans entraves ne peuvent pas être le premier arbitre de la richesse et de la distribution économique. Nos États, dans toute leur imperfection, sont les entités tangibles où nous résidons, produisons, consommons et, éventuellement, serons mis au repos.

La crise du crédit a été énorme et généralisée. Elle a modifié notre monde d’une manière dont nous prenons encore la mesure aujourd’hui. Hélas, toute crise peut paraître ordinaire, et même imperceptible. Les gens s’adaptent et en viennent à accepter les changements provoqués par la crise. Cela ne peut être le cas ici. La résilience de la logique du marché s’est installé et a aplati les marchés au point que l’orthodoxie économique et les formes de production néolibérales sont considérées non seulement comme des coïncidences de la mondialisation, mais plutôt comme l’ordre naturel de notre univers. COVID-19 a écrasé cet univers et nous avons la possibilité de recadrer les capacités des États et les mesures draconiennes qu’ils utilisent souvent pour faire respecter l’ordre social dans une période fragile. Des initiatives telles que la Charte africaine de la participation populaire au développement, le nouvel agenda des Nations Unies pour le développement de l’Afrique vision 2020, le Nouveau Partenariat pour le développement de l’Afrique (NEPAD) n’ont pu produire de dividendes substantiels. Si la somme totale de toutes ces initiatives précédentes nous a menées à ce moment, nous devons repenser nos choix. Nous avons besoin d’une réorientation plus profonde du développement de l’Afrique qui aille au-delà de la COVID-19.

Alors que l’Afrique s’apprête à accroître son soutien financier en réponse aux effets de la pandémie, les faiblesses des modèles politiques et des modèles de financement du développement dominants ne doivent plus compromettre l’autonomie des États africains pour qu’ils puissent remplir efficacement le mandat des populations africaines. La “croissance” africaine de ces vingt dernières années s’est accompagnée d’un chômage généralisé, tandis que les écarts de richesse et d’inégalité sont maintenant à leur plus haut niveau. Des décennies de réduction des dépenses publiques ont laissé des millions de personnes sans accès à des services de base tels que les soins de santé, pendant que le mouvement de privatisation de ces services et ressources (y compris l’eau et l’énergie) compromet davantage l’accès équitable en raison de la marchandisation des services de base et de leur soumission aux règles du marché et aux besoins des actionnaires. Dans le même temps, la politique à vision étroite axée sur l’agriculture industrielle et orientée vers l’exportation n’a pas réussi à assurer la sécurité alimentaire de l’Afrique. En outre, le manque d’investissement dans les systèmes alimentaires locaux qui sont au centre de la souveraineté alimentaire a eu des effets néfastes sur la biodiversité et la résilience climatique de l’Afrique.

Les dimensions de genre des modèles politiques dominants ne sont toujours pas pleinement reconnues ou prises en compte, notamment la manière dont ces modèles aggravent l’inégalité économique des femmes en exploitant leur travail à l’intérieur et à l’extérieur du foyer ; invisible, mal payé, non rémunéré et précaire. Alors que la COVID-19 continue à se propager sur le continent, l’absence des filets de sécurité sociale dont les femmes ont besoin en raison de leur plus grande précarité fiscale face aux chocs économiques a mis en évidence les échecs d’une trajectoire de développement qui privilégie actuellement la productivité pour la croissance au détriment du bien-être des populations africaines. COVID-19 a, en effet, mis en évidence ce que les féministes soulignent depuis longtemps : les profits réalisés dans les économies et sur les marchés sont subventionnés par les soins non rémunérés et le travail domestique des femmes – un service essentiel que même la pandémie actuelle n’a pas réussi à reconnaître et à traiter dans les politiques.

Porter l’histoire sur nos épaules nous oblige à réfléchir fortement et honnêtement aux répercussions de la poursuite dogmatique de l’endettement. Nous sollicitons des fonds alors que l’Afrique connaît une sortie nette de capitaux. Quelle postérité cela offre-t-il aux générations futures ? Nous sommes soucieux des formes et sources de financement et des conditions qui s’y rattachent. Au cours des expériences des générations précédentes, ces facteurs ont accru la charge de travail non rémunéré qui pèse sur les femmes africaines. Nous avons l’espoir et les attentes féministes que vos plans pour ce continent s’alignent sur une vision progressiste et tournée vers l’avenir. COVID-19 nous a montré où se situent nos faiblesses structurelles et l’histoire nous a montré que les limites des anciennes méthodes.

Nous vous prions de veiller à créer un processus ouvert, inclusif et transparent apte à déterminer la manière dont vous entreprenez le travail et à interpréter ce que produisent vos efforts de mobilisation de soutien. Ce processus doit aller au-delà de la simple inclusion d’ “économistes experts” pour inclure également des groupes qui ont été jusqu’à ici marginalisés par le modèle économique actuel. Dans cette optique, nous aimerions entamer une conversation avec vous. Nous voulons entendre vos réflexions et votre vision pour les pays africains, les économies africaines, la mobilisation des ressources et les peuples africains au-delà de la COVID-19. Nous aimerions avoir une audience avec vous pour en discuter davantage, notamment par le biais d’un webinaire. D’autres crises se profilent à l’horizon et nous voulons soutenir la réflexion sur les avenirs co-créatifs. Vous trouverez ci-dessous une série de recommandations que nous souhaitons mettre en avant comme première étape de notre travail.

Recommandations

 

  1. Reconnaître que toutes les constitutions africaines garantissent le droit fondamental à l’égalité – et que cela doit sous-tendre la vision et l’orientation de toute politique, y compris la politique économique et sociale, autour de la réponse à la COVID-19 et de la relance. Cela signifie nécessairement des interventions politiques et des allocations budgétaires qui cherchent à renforcer les droits des personnes les plus marginalisées par les politiques actuelles et donc plus lourdement touchées par les effets de la COVID-19, y compris les femmes au sens large, mais aussi les axes de marginalisation structurelle qui se croisent, notamment la situation/classe économique, le handicap, la séropositivité, l’orientation sexuelle et l’identité de genre.
  2. Les chaînes d’approvisionnement alimentaire localisées devraient être renforcées par un soutien monétaire et des ressources allant directement à l’appui des petits exploitants agricoles à travers l’Afrique, les gardiens de la biodiversité, des semences indigènes et des terres. Les ministères de l’agriculture sur tout le continent devraient collaborer avec les mouvements pour la souveraineté économique, climatique et alimentaire en Afrique afin de se désengager de l’agriculture industrialisée et de soutenir la mise en œuvre de l’agroécologie, y compris le droit des agriculteurs à conserver et à partager les semences, dans les espaces communaux, nationaux, régionaux et panafricains. En outre, l’héritage colonial de l’extraction des ressources de l’Afrique par le biais de l’exportation doit être remis en question. Du point de vue alimentaire, l’insistance sur la monoculture pour le marché de l’exportation a réduit la diversité des cultures nécessaires à un régime alimentaire équilibré et nutritif dans nos propres communautés et a déplacé les Africains de leurs terres en octroyant des millions d’hectares de terres à des entreprises privées en encourageant la mise en œuvre d’initiatives soutenues par les entreprises. Et ce, malgré le fait que ce sont les petits exploitants et les agriculteurs de subsistance de toute l’Afrique qui nourrissent la majorité de la population africaine et non ces entreprises.
  3. L’apparition de la COVID-19 a démontré le lien évident entre la santé et l’environnement. Par conséquent le maintien de l’intégrité de l’écosystème africain tout en permettant aux communautés de gagner leur vie et de bénéficier des ressources naturelles devrait faire partie de tout plan de relance économique. Plutôt que de se concentrer sur des interventions de conservation basées sur le marché, les gouvernements africains doivent donner la priorité à la conservation et à l’utilisation durable de la biodiversité au profit des communautés qui sont les gardiennes des ressources et dont les moyens de subsistance dépendent directement des ressources naturelles.
  4. Le rôle de l’État a été constamment vidé de sa substance depuis l’introduction des programmes d’ajustement structurel. Il nécessite d’être revigoré, grâce à la participation directe des peuples africains qui tracent la voie, pour être le garant des droits, et l’arbitre de la répartition socio-économique et de l’accès équitable aux infrastructures sociales. Pour ce faire, il faut la décommodification, l’institution d’un accès universel de base à la terre, à l’eau, à l’alimentation, aux soins de santé, à l’éducation, au logement, à l’assainissement, à l’électricité et aux technologies de l’information. Les partenariats public-privé ont dangereusement occulté le rôle des États et créé des hiérarchies d’accès antidémocratiques résultant des frais d’utilisation.  L’accès à l’énergie, à l’éducation, aux transports et aux soins de santé, par exemple, facilite la reproduction sociale et la survie des ménages sans emploi, de la classe ouvrière et des ménages agraires en l’absence d’un approvisionnement suffisant par l’État.
  5. Selon l’OIT, “l’emploi informel est la principale source d’emploi en Afrique, représentant 85,8 % de l’emploi total” et “la quasi-totalité du secteur agricole en Afrique étant informelle à 97,9 %”. L’économie informelle, ou plutôt l’économie populaire ou de l’horizon, est le moteur des marchés africains. Les États doivent saisir cette occasion pour réorienter les modèles économiques et les protections afin de reconnaître que les économies africaines reposent sur ce travail invisibilisé. Cette économie est considérée comme “adjacente” ou “informelle” principalement parce qu’elle est largement alimentée par le travail des femmes. Des indicateurs économiques comme le PIB et le PNB sont des outils incapables de refléter la prise d’initiative qui se produit dans ce secteur. Tous les travailleurs doivent se voir garantir un salaire digne, des protections de sécurité dans leur espace de travail et des congés de maladie payés, en conséquence.
  6. Aucun redressement de la situation socio-économique de l’Afrique ne se produira sans la reconnaissance de la valeur économique, sociale, politique et culturelle de l’économie des soins. Secteur où la fourniture de biens et de services de soins aux ménages et à l’économie se fait principalement par le biais du travail invisibilisé, non rémunéré et domestique des femmes, mais aussi dans de nombreuses formes d’emplois du secteur populaire/horizon, des migrants et du secteur public qui sont précaires, mal payés et sans mesures de protection du travail. Les gouvernements ont alourdi le fardeau des femmes en augmentant le coût d’accès aux soins génésiques et le travail domestique, car ils se sont sans cesse dérobés de leurs responsabilités internationalement reconnues en matière de droits de l’homme pour promouvoir les droits sociaux et l’équité. Il est grand temps de mettre en place des politiques qui reconnaissent la centralité du travail de soins pour les systèmes de santé et l’économie. Ainsi, les gouvernements doivent mettre en place diverses mesures de soutien pour un secteur des soins résilient qui ne repose pas sur l’exploitation des femmes à la maison et sur le lieu de travail.
  7. Il est essentiel de renforcer la priorité accordée aux investissements budgétaires des gouvernements dans les secteurs de protections sociales, y compris les services sociaux de qualité et accessibles à toutes les populations. Il s’agit d’un moment décisif et d’une opportunité pour les États africains de non seulement reconstruire leur capacité administrative et leurs ressources pour fournir des services sociaux, mais aussi de redorer leur blason aux yeux des populations africaines.
  8. Il est nécessaire d’envisager des réponses qui ne cherchent pas seulement à traiter les impacts directs de la COVID-19, mais qui renforcent plutôt les systèmes de santé et de protection sociale de manière horizontale, en reconnaissant que c’est fondamentalement politique, et en concevant et en soutenant des systèmes pour le bien-être de la majorité. Plusieurs épidémies et pandémies ont touché le continent africain, COVID-19 ne sera pas la dernière. En réalité, le manque d’infrastructures de santé et de recherche pour d’autres, comme le VIH/sida et le paludisme, s’est normalisé de façon inquiétante. En outre, il faut expressément reconnaître que l’externalisation de ce travail à des philanthrocapitalistes est une stratégie qui a échoué et qui perpétue un discours selon lequel l’État africain est incapable de pourvoir aux besoins des peuples africains. Elle privilégie en outre les hommes blancs philanthrocapitalistes, conférant à quelques voix occidentales un volume bien supérieur à celui de nations africaines entières. Ils ne s’intéressent pas aux solutions systémiques, car pour y parvenir, il faudrait les déloger des centres de pouvoir qu’ils contribuent à renforcer.
  9. La protection des brevets et d’autres lois sur la propriété intellectuelle ont encore consolidé une approche banalisée des soins de santé en Afrique. Dans la mémoire récente, il y a le combat pour que les peuples africains puissent avoir accès aux antirétroviraux-ARV. Ce combat a coûté des millions de vies dues aux marges de profit des entreprises qui ont été placées au cœur de processus au détriment de la vie des peuples africains à sauver. Nous ne pouvons nous permettre de répéter sans cesse les mêmes erreurs. La connaissance ne peut être une marchandise, tous les vaccins et médicaments liés à la COVID-19 et au-delà doivent être universellement accessibles à tous, tout comme les connaissances qui s’y rapportent.
  10. Au-delà de la demande de moratoires sur la dette en réponse à la COVID-19, l’annulation de la dette devrait être une priorité. Les conditions entourant l’aide financière au continent doivent également être rejetées par les gouvernements africains. Ces conditions auront un impact sur la capacité des États à déployer des politiques socialement adaptées telles que celles recommandées ci-dessus, et en particulier les termes qui poussent à une privatisation accrue des services clés (y compris de nouvelles déréglementations de l’engagement du secteur privé), devraient être minutieusement critiqués et combattus par un front africain uni.
  11. L’augmentation des investissements directs étrangers devrait être sollicitée sans la promesse d’allégements fiscaux qui constituent en fait des échappatoires fiscales ; les sociétés multinationales/transnationales qui réalisent des bénéfices sur le sol africain doivent d’abord payer leurs cotisations pour les besoins des Africains, avant leurs actionnaires. Ce n’est qu’en poursuivant et en appliquant une politique fiscale progressive qui vise en particulier les sociétés transnationales que le déficit fiscal africain sera comblé. Cela sera essentiel pour la collecte de revenus en Afrique si l’on veut que la reprise économique après la COVID-19 au-delà du court et moyen terme soit réalisée, et que notre dépendance à l’égard de la dette extérieure soit réduite.
  12. L’économie néo-libérale a tendance à traiter les peuples africains comme une garantie dans les processus économiques et les négociations. Les besoins des communautés africaines et l’utilisation durable des ressources naturelles (encore plus importants dans cette crise climatique qui s’aggrave rapidement) continuent d’être assujettis pour faire place à des plans de développement qui privilégient le gain à court terme au détriment de la terre et du bien-être des peuples africains à court, moyen et long terme. Les communautés africaines étant la gardienne de la terre et de l’environnement, doivent pouvoir opposer leur veto à tout projet de financement ou de développement proposé. En réalité, tous les Africains doivent être informés pour donner leur consentement préalable à toute consultation ou processus politique à grande échelle.

 

Nous vous prions d’agréer, Mesdames et Messieurs, l’expression de nos sentiments distingués,

 

Declaración de las feministas africanas para la recuperación económica post-COVID-19

 

Preámbulo: Un grupo de Feministas Africanas se encontró para reconsiderar el futuro de las políticas económicas en los países africanos. Esta carta, dirigida a los Delegados de la Unión Africana designados a movilizar apoyo internacional para la recuperación de nuestras economías, contienen un conjunto de recomendaciones y pide a los delegados que se junten con nosotras para considerar las decisiones sobre el desarrollo económico de nuestros países. En caso que se identifique como Feminista Africana (https://drive.google.com/file/d/1m2YaFljv8l5PowttqgGvbVAHdL7sqn7E/view) y concuerde con estás   recomendaciones, la invitamos a registrarse y firmar la carta.

————————

Estimado Dr. Ngozi Okonjo-Iweala, Dr. Donald Kaberuka, Sr. Tidjane Thiam, Sr. Trevor Manuel y Sr. Benkhalfa Abderrahmane,

Les escribimos esta carta en su calidad de Enviados Especiales designados por la Unión Africana con el mandato de movilizar apoyo internacional para luchar contra la pandemia del coronavirus en África. Somos una constelación de feministas africanas inmersas en visiones panafricanas para un África liberada. Estas visiones nos permiten atrevernos a creer que hay soluciones y recursos amplios para dar respuesta para las muchas pandemia que enfrenta nuestro continente. Somos parte de varias comunidades, formaciones, sectores y disciplinas, incluyendo abogacia, organizaciones feministas, fondos filantrópicos, economía, derechos territoriales y agrarios, salud, producción cultural, estudios del desarrollo, soberanía alimentaria, justicia fiscal, trabajo ecologista, entre otras.

Creemos que nuestro continente necesita soluciones y que la pandemia del COVID-19 se presenta cómo una oportunidad para reimaginar las economías políticas africanas. Este momento requiere una respuesta panafricana que creé un entorno propicio para el trabajo económico liderado por personas y movimientos, incluyendo -economía cooperativa y solidaria más no limitadas a estas-, para recibir el apoyo y el espacio que les permita prosperar. La pandemia por COVID-19 debe ser un punto de inflexión entre los modelos ortodoxos de laissez-faire y los estados excesivamente financieros. Esta crisis es una oportunidad para combatir la desigualdad estructural y reestructurar la economía política que ha contribuido a esta situación critica. Cómo Feministas Africanas, hemos estado trabajando activamente, produciendo datos e información, construyendo movimientos desde la época de los ajustes estructurales. La mayoría de nosotras, -así como ustedes-, atestiguamos los vaciamientos de nuestros estados provocados por los Programas de Ajuste Estructural. La crisis financiera de 2008 fue una ruptura grave de la globalización y un recordatorio contundente de que los mercados sin restricciones no pueden ser el principal árbitro de la riqueza y la distribución económica. Que son nuestros estados con todas sus imperfecciones, las entidades tangibles donde residimos, producimos, consumimos y finalmente seremos puestas a descansar.

La crisis crediticia fue enorme y generalizada, y alteró nuestro mundo de maneras que todavía nos estamos dando cuenta. Lamentablemente, cualquier crisis puede parecer banal e incluso invisible. La gente se adapta y acepta los cambios provocados por la crisis. Este no puede ser el caso aquí. La resilencia de la lógica del mercado está tan sólidamente afincada en la ortodoxia económica y en las formas de producción neoliberales que ya no se ven solo como consecuencias de la globalización, sino, más bien, como el orden natural de nuestro universo. El COVID-19 ha sacudido esta visión y tenemos la oportunidad de replantear las capacidades estatales y las medidas draconianas que a menudo son utilizadas para imponer el orden social en momentos de fragilidad.

Iniciativas como la Carta Africana para la Participación Popular para el Desarrollo, la Nueva Agenda de las Naciones Unidas para el Desarrollo de África visión 2020, la Nueva Alianza para el Desarrollo de África (NEPAD) no han generado ganancias sustanciales. Ni la suma del total de todas estas iniciativas anteriores fueron suficientes para evitar los impactos de la pandemia en este momento, es por eso que necesitamos repensar nuestras opciones. Necesitamos una reorientación más profunda del desarrollo africano que vaya más allá del COVID-19.

A medida que África ahora avanza hacia un aumento del apoyo financiero en respuesta a los impactos de la pandemia, la debilidad de las políticas dominantes y los modelos de financiamiento del desarrollo no deberían comprometer más la autonomía de los estados africanos que deben responder sus obligaciones con el pueblo africano. El “crecimiento” africano en los últimos veinte años ha estado acompañado por un desempleo generalizado, mientras que las brechas de riqueza y desigualdad están ahora en sus niveles más altos. Las décadas de reducción del gasto público ha dejado a millones sin acceso a servicios básicos como la atención para la salud, mientras que el movimiento hacia la privatización de esos servicios y recursos (incluidos el agua y la energía) compromete aún más el acceso equitativo y como resultado los servicios básicos se comercializan y están sujetos a las reglas del mercado y rentas de los accionistas. Mientras tanto, las políticas económicas concentradas en la agricultura industrial y orientada a la exportación no han logrado brindar seguridad alimentaria para el continente, ha desviado la inversión hacia sistemas alimentarios locales concentrados en garantizar la soberanía alimentaria y ha tenido impactos perjudiciales en la biodiversidad africana y la resiliencia climática.

Las dimensiones de género de los modelos de políticas prevalecientes aún no se reconocen, ni son considerados completamente, incluida la forma en que esos modelos profundizan la desigualdad económica de las mujeres al explotar su trabajo dentro y fuera del hogar; invisible, mal pagado, no pagado e inseguro. A medida que el COVID-19 continúa avanzando por todo el continente, la ausencia de redes de seguridad social que necesitan las mujeres debido a su mayor precariedad financiera resultante de los choques económicos, ha expuesto los fracasos de una trayectoria de desarrollo que actualmente prioriza la productividad para el crecimiento sobre el bienestar del pueblo africano. De hecho, el COVID-19 ha hecho evidente lo que las feministas hemos enfatizado durante mucho tiempo: que las ganancias obtenidas en las economías y los mercados están subsidiadas por el cuidado no remunerado y el trabajo doméstico de las mujeres, son un servicio esencial que incluso con la pandemia actual no ha sido reconocido ni se ha abordado en la política.

Como Africanas y Africanos, tenemos una responsabilidad histórica sobre nuestros hombros, que requiere que reflexionemos con firmeza y honestidad sobre las repercusiones de continuar en este camino dogmático del endeudamiento. Estamos solicitando fondos mientras que África sigue siendo prestamista neto de capital. ¿Qué posibilidades le ofrece esto a las generaciones futuras? Nos preocupan las formas y fuentes de financiación y los condicionamientos que las acompañan. En generaciones pasadas, esto ha aumentado nuestra carga de trabajo no remunerado sobre las mujeres africanas. Tenemos la esperanza y las expectativas feministas de que sus planes para este continente están alineados con una visión progresista para el mismo. El COVID-19 nos ha mostrado dónde están nuestras debilidades estructurales y la historia nos ha demostrado que los viejos métodos no funcionan.

Les pedimos que se aseguren de crear un proceso abierto, inclusivo y transparente para definir cómo asumen su trabajo y cómo interpretan el producto de sus esfuerzos en la movilización del apoyo. Este proceso debe ir más allá de la simple consulta a “expertos en economía” debe incluir también grupos que hasta ahora han sido marginados por el modelo económico vigente. A la luz de los expuesto, nos gustaría comenzar una conversación con ustedes. Queremos escuchar sus pensamientos y visión para los países africanos y las economías africanas, la movilización de recursos y los pueblos africanos más allá del COVID-19. Nos gustaría una audiencia con ustedes  para discutir esto más detalladamente, inicialmente a través de una reunión vía web. Se avecinan más crisis y queremos apoyar ideas creativas y colaborativas para el futuro. A continuación presentamos un conjunto de recomendaciones dando el primer paso en el compromiso con nuestro intercambio:

Recomendaciones:

  1. Reconocer que todas las constituciones africanas garantizan el derecho fundamental a la igualdad, y que esto debe respaldar la visión y dirección de cualquier política, incluida la política económica y social en torno a la respuesta y recuperación del COVID-19. Necesariamente esto requiere revisar e intervenir políticas y asignaciones presupuestales dirigidas a garantizar los derechos de las personas más marginadas por las políticas actuales y, por lo tanto, más afectadas por los impactos del COVID-19, incluidas las mujeres en general, pero también varias intersecciones de marginación estructural por situación económica o clase, discapacidad, estado del VIH, orientación sexual e identidad de género.
  2. Las redes de producción y distribución de alimentos locales deben reforzarse principalmente con apoyo monetario y dirigido especialmente a pequeños agricultores de África, que son los guardianes de la biodiversidad, las semillas nativas y la tierra. Los Ministerios de Agricultura de todo el continente deben colaborar con los movimientos económicos, climáticos y de soberanía alimentaria en África para desinvertir en la agricultura industrializada y apoyar la implementación de la agroecología, incluido el derecho de los agricultores a guardar y compartir semillas, en forma comunitaria, nacional, espacios regionales y panafricanos. Además, el legado colonial de la extracción de recursos de África a través de las prácticas comerciales de exportación debe deshacerse. En términos de alimentos, la insistencia en el monocultivo para el mercado de exportación ha disminuido la diversidad de cultivos necesarios para una dieta equilibrada y nutritiva en nuestras propias comunidades, ha desplazado a los pueblos de sus tierras dando millones de hectáreas a empresas privadas, que incentivan e implementan iniciativas con respaldo corporativo. Esto continua ocurriendo a pesar del hecho de que son los pequeños agricultores y los agricultores de subsistencia en África, y no las corporaciones quienes alimentan a la mayoría de las personas en el continente.
  3. La propagación del COVID-19 ha demostrado el claro vínculo entre la salud y el medio ambiente. Por lo tanto, mantener la integridad del ecosistema de África al tiempo que se fortalecen comunidades cuyas practicas de aprovechamiento de los recursos naturales, les procuran sustento, deben ser parte de cualquier plan de recuperación económica. En lugar de concentrarse en las intervenciones de mercado basadas en la conservación, los gobiernos africanos deben priorizar la conservación y el uso sostenible de la biodiversidad en beneficio de las comunidades que custodian los recursos y cuyos medios de vida dependen directamente de los mismos.
  4. El papel del Estado se ha vaciado constantemente desde la introducción de los programas de ajuste estructural y requiere una renovación a través de la participación directa de los pueblos africanos, participación que trace el camino para conseguir la garantía de los derechos y la redistribución socioeconómica y acceso igualitario a la infraestructura social. Esto requiere la desmercantilización e institucionalización del acceso universal básico a la tierra, el agua, la alimentación, a la salud y atención medica pertinente, a la educación, a la vivienda, el saneamiento, la electricidad y las tecnologías de la información. Las asociaciones público-privadas han limitado peligrosamente el papel de los estados y han creado jerarquías de acceso antidemocráticas derivadas del cobro de tarifas por uso a los usuarios. El acceso a la energía, la educación, el transporte y cuidados de la salud, por ejemplo, facilita la reproducción social y la supervivencia de los desempleados, trabajadores y familias que dependen de la agricultura de subsistencia o pancoger, en ausencia de un apoyo adecuado del estado.
  5. Según la OIT: “el empleo informal es la principal fuente de empleo en África, representa el 85.8 % de todo el empleo” y “prácticamente todo esta ubicado en el sector agrícola con el 97.9%”. La economía informal, o más bien la economía popular y transversal, es el motor de los mercados africanos. Los Estados deben aprovechar esta oportunidad para reorientar los modelos de protección económica, reconociendo que las economías africanas se basan en este trabajo invisibilizado. Esta economía es tratada como “adyacente” o “informal”, principalmente porque está impulsada en gran medida por el trabajo de las mujeres. Medidas como el PIB y el PNB son medidas ineficaces para dar cuenta de las actividades económicas que se producen en este sector. En consecuencia, se debe garantizar a todos los trabajadores un salario digno, medidas de protección en sus espacios de trabajo y licencia remuneradas por enfermedad.
  6. No se producirá un cambio definitivo en el destino socioeconómico africano sin reconocer el valor económico, social, político y cultural de la economía del cuidado, donde la provisión de cuidados y servicios para los hogares y las economías, esta sostenido principalmente por mujeres, cuyo trabajo domestico continua siendo invisible y no gratificado, hacen parte también, los trabajos mal pagos, precarios o sin protección laboral de los sectores informales, en entes públicos y de la población migrante. Los gobiernos africanos vienen aumentado la carga de las mujeres a través del aumento del cuidado reproductivo y los trabajos domésticos, abandonado de esta manera sus obligaciones internacionalmente reconocidas en materia de la promoción y garantías para el goce de los derechos humanos, los derechos sociales y la equidad de las mujeres. Ha llegado el momento de las políticas que reconocen la centralidad del trabajo de cuidado para los sistemas de salud y la economía.
  7. Es vital reforzar la priorización de la inversión presupuestal de los gobiernos en protección social accesible y de calidad para toda la población. Este es un momento decisivo y una oportunidad para que los estados africanos no solo reconstruyan su capacidad administrativa y material para prestar servicios sociales, sino también para recuperar su posición ante los ojos del pueblo africano.
  8. Es necesario considerar respuestas que no solo busquen abordar los impactos directos del COVID-19 sino que procuren reforzar de manera más comprensiva e inclusiva, los sistemas de salud y protección social, reconociendo que esto es, fundamentalmente, un proceso político que se fundamenta en el diseño y mantenimiento de sistemas para el bienestar de la mayoría. Diversas epidemias y pandemias ya han afectado al continente africano y el COVID-19 no será la última. De hecho, la falta de infraestructura de salud e investigación para otras epidemias como el VIH/SIDA y la malaria, han sido normalizadas de manera preocupante. Además de esto, es necesario tener en cuenta que la externalización de este trabajo a capitalistas filantrópicos es una estrategia destinada al fracaso, que, ademas de perpetrar la narrativa de que los estados africanos son incapaces de proveer a los pueblos africanos, privilegiando aún más a los capitalistas filántropos cuyas voces occidentales se les otorga más poder y influencia, que a naciones africanas enteras. Esas voces no tienen interés alguno en soluciones sistémicas, pues eso desafiaría las estructuras de poder en las que están implicados y les sostienen.
  9. Las protecciones de patentes y otras leyes de propiedad intelectual han consolidado aún más el enfoque mercantilizado de los cuidados de la salud y la atención médica en África. En la memoria reciente se encuentra la lucha para que los pueblos africanos puedan acceder a los anti-retrovirus , una lucha en la que se perdieron millones de vidas porque los márgenes de ganancia de las corporaciones farmacéuticas fueron priorizados en detrimento de las vidas de los pueblos africanos. No podemos permitir que se sigan repitiendo los mismos errores perpetuamente. El conocimiento no puede ser una mercancía, y por eso, todas las vacunas, medicamentos y conocimientos relacionados al COVID-19 y más allá, deben ser universalmente accesibles.
  10. Más allá de la solicitud de moratorias al pago de la deuda en respuesta al COVID-19, la cancelación de la deuda debería ser una prioridad. Las condiciones que rodean la asistencia financiera al continente también deben ser rechazadas por los gobiernos africanos. De un modo general, estos condicionamientos reducen la capacidad de los estados para implementar políticas socialmente adecuadas como las recomendadas más anteriormente, y en particular, promueven en sus términos el impulso de una mayor privatización de los servicios clave (incluyendo desregulaciones adicionales de la participación del sector privado), debiendo ser enteramente criticados y combatidos a fondo por un Frente Africano Unido.
  11. El aumento de la Inversión Extranjera Directa debe ser solicitada sin la promesa de exenciones fiscales que abran huecos donde los accionistas de compañías multinacionales / transnacionales obtienen ganancias de la explotación de los recursos africanos, sin contribuir sustancialmente a las necesidades del pueblo africano. Solo mediante la aplicación de una política fiscal progresiva que se dirija a las empresas transnacionales en particular, se cubrirá el déficit fiscal africano. Esta recaudación de ingresos para los estados africanos es indispensable si se quiere lograr la recuperación económica después del COVID-19, así como para reducir la dependencia de las economías africanas de la deuda externa.
  12. Uno de los impulsos de la economía neoliberal es tratar a los pueblos africanos como un elemento residual en los procesos y negociaciones económicas. Las necesidades de las comunidades africanas y el uso sostenible de los recursos naturales (cada vez más importante en esta crisis climática cada vez más profunda) continúan tratados como objetivos secundarios comparados con el paso hacia planes de desarrollo que priorizan la ganancia a corto plazo a expensas de la tierra y el bienestar de los pueblos africanos a corto, mediano y largo plazo. Debido a que las comunidades africanas son las custodias y guardianas de la tierra y del medio ambiente, esas mismas comunidades deben poder vetar cualquier proyecto financiero o de desarrollo que se proponga. De hecho, todos los africanos deberían estar informados y dar su consentimiento previo a cualquier consulta o proceso de formulación de políticas publicas a gran escala.

 

Sinceramente,

 

13 Comments
  1. Thank you for this statement. It speaks to much of the Global South and conditions face womxn face across our continents. Here’s hoping this sets the tone for our collective responses and for governments all over the Global South to hear feminist demands and front feminist alternatives. More power to you!

  2. Women in Africa are leaders. But they did not make room for them in the past, but now African feminism is taking off for the world to see their great potential ^_^
    thank you for this statement

Leave a Reply

Your email address will not be published.